‘We hebben onvoldoende inzicht in de belangrijkste onderliggende oorzaken (van waterschaarste, red.) en hoe ons watersysteem interageert met andere systemen zoals mobiliteit, energie, voedsel, gezondheid, afvalbeheer en de circulaire economie.’

In een gezamenlijke brief aan de Vlaamse regering slaken vijf Vlaamse instellingen die samen alle belangrijke actoren uit de watersector vertegenwoordigen, een noodkreet over het Vlaamse waterbeleid.

De brief, die De Standaard kon inkijken, is opgesteld door de toplui van het Vlaams Kenniscentrum Water, AquaFlanders (de koepel van de water- en rioleringsbedrijven), Vlario (het overlegplatform van de riolerings- en waterzuiveringssector), het Vlaams Netwerk Watertechnologie en B-IWA (de Belgische afdeling van de International Water Association) en werd bezorgd aan Vlaams minister van Omgeving Joke Schauvliege (CD&V).

Twee waterleidingen

De brief wijst op het ‘toenemende spanningsveld tussen de noden van onze maatschappij en de natuurlijke veerkracht van ons watersysteem’. Dat zorgt zowel voor problemen inzake waterschaarste, zoals door de huidige periode van extreme droogte, wateroverlast als problemen met de waterkwaliteit – met de bijbehorende maatschappelijke kosten. ‘Deze evolutie zal zich ongetwijfeld nog doorzetten’, klinkt het, door de bevolkingsgroei, verdere verstedelijking, de klimaatverandering en het toenemende verkeer.’

Vlaanderen heeft nochtans de ambitie om tegen 2050 te evolueren naar een ‘robuust watersysteem’ dat in staat is om (klimaat)schokken op te vangen en dat beschermt tegen overstromingen. Maar de vijf instellingen roepen de Vlaamse regering op om onmiddellijk meer actie te ondernemen. ‘Onze huidige aanpak blijft steken in symptoombestrijding’, klinkt het. ‘Het zal niet voldoende zijn om bepaalde zaken te verbeteren. In sommige gevallen zullen disruptieve wijzigingen doorgevoerd moeten worden.’ De instellingen pleiten bijvoorbeeld voor een duidelijk wettelijk kader dat watersystemen in woningen radicaal vernieuwt, ‘analoog aan wat er gebeurt in de energiesector met zonnepanelen’.

Een van de denkpistes is om nieuwbouwwoningen uit te rusten met twee soorten waterleidingen, zodat er een kraan voor drinkbaar water is en een kraan met regenwater.

Geen aandacht in milieumaatregelen

Waterspecialisten betreuren intussen dat er in de milieu- en energiemaatregelen die de Vlaamse regering twee weken geleden aankondigde, weinig aandacht naar water ging. ‘We zijn zeer teleurgesteld’, zegt Patrick Willems (KU Leuven). ‘Meer periodes van watertekort en wateroverlast en toenemende hittestress in steden zijn rechtstreekse gevolgen van de klimaatopwarming. Dat zijn allemaal problemen gelinkt aan onze waterhuishouding. We moeten leren leven met opeenvolgende droogtes als deze, we denken dat er genoeg water is, maar dat is niet zo.’

In een reactie zegt Schauvliege dat het akkoord wel degelijk enkele watermaatregelen bevat. ‘Het beleid zal zich verder aanpassen aan de gevolgen van de klimaatverandering’, aldus de minister.