Waar komt ons drinkwater vandaan?

© Raymond Lemmens

In het midden van een bloedhete zomer biedt een ijskoud glas water een welkome verfrissing. Maar waar komt ons drinkwater vandaan? Moeten we, in het licht van de aanhoudende droogte, vrezen voor een tekort? ‘Eind augustus zitten we wel met een probleem.’

Ellen Meulemans

Heeft de aanhoudende droogte effect op de hoeveelheid drinkwater of hoeven we ons daar voorlopig geen zorgen over te maken? Carl Heyrman van AquaFlanders, koepelvereniging van Vlaamse waterbedrijven, legt uit: ‘Er zijn natuurlijk reserves, bijvoorbeeld spaarbekkens die in de winter gevuld worden met ruw water. Die voorraden zijn echter niet oneindig en kunnen opraken als het niet op tijd begint te regenen. We spreken hierbij gelukkig niet over weken, maar maanden van droogte. Deze droogte blijft echter maar duren: tegen eind augustus zitten we wel met een probleem.’

Waar komt ons drinkwater vandaan?

‘Er zijn twee bronnen waaruit drinkwater geput wordt’, aldus Heyrman. ‘Enerzijds oppervlaktewater, dat uit rivieren, bronnen en meren komt, en anderzijds grondwater, dat in de ondergrond zit. Als we het hebben over oppervlaktewater, is het leeuwendeel in Vlaanderen afkomstig uit het Albertkanaal, dat op zijn beurt water onttrekt uit de Maas.’

Grondwater is dan weer meestal afkomstig van neerslag. ‘Ruw grondwater is deels een streekproduct en de mineralen in het water kunnen verschillen, afhankelijk van de bron.’ Dat zorgt voor subtiele variaties qua samenstelling, hetgeen verklaart waarom het kraantjeswater in West-Vlaanderen anders kan smaken dan dat in Limburg.

Productie

Ruw water is niet meteen geschikt voor menselijke consumptie, maar moet een hele reeks behandelingen ondergaan voor het veilig gedronken kan worden. Heyrman: ‘Om verwarring met de zuivering van rioolwater te vermijden, spreken we van de ‘productie’ van leidingwater. Gespecialiseerde fabrieken verwijderen alle mogelijke ontreiniging en zorgen dat het water voldoet aan bijzonder strenge normen.’ Belgisch kraantjeswater moet immers aan een heleboel regelgeving beantwoorden: de Wereldgezondheidsorganisatie, de EU en de Belgische en Vlaamse overheden stellen allemaal hun eisen. ‘Het productieproces zorgt voor een "opwaardering" van ruw water tot drinkwater. Er zijn in Vlaanderen zes drinkwaterbedrijven die deze productie op zich nemen.’

Verdeling

Na de behandeling in een waterproductiecentrum wordt het drinkwater opgeslagen in een watertoren of een reservoir. Vanuit de opslagplaats stroomt het water uiteindelijk de kant van de consument op. ‘De zes drinkwaterbedrijven verdelen het drinkwater aan de gebruikers in hun gebied’, legt Heyrman uit. ‘Daarnaast staat de Vlaamse Milieumaatschappij in voor de kwaliteitsbewaking van het drinkwater en voor de regulering van de tarieven.’ Consumenten hebben niets in de pap te brokken met betrekking tot de herkomst van hun leidingwater. ‘Elke gemeente is gebonden aan een drinkwaterbedrijf en zij maken samen de afspraken. De consument kan daar niet in kiezen.’

Doe-het-zelf water

Wie liever zelf aan de slag gaat om zijn water te winnen, kan dit doen via een eigen (regen)waterput. Heyrman: ‘Vanuit de drinkwatersector moeten we dan vooral waakzaam zijn dat er geen verontreinigingen optreden. Als regenwater in het leidingnet terechtkomt, kan dat enorm zware gevolgen hebben voor de kwaliteit van het leidingwater en de volksgezondheid. Hierover zijn vele reglementen, die strikt toegepast moeten worden.’ Eén slecht beveiligde waterput kan een hele gemeente besmetten, dus voorzichtigheid is geboden.