Extreme droogte deed machtige Maya-rijk verdwijnen

Er zijn verschillende theorieën over de ondergang van het Maya-rijk. Eerder werd de crisis al toegeschreven aan een meteorietinslag. Andere onderzoekers vermoeden dat het verval te wijten is aan de uitbarsting van de Mexicaanse vulkaan El Chicón. Ook verhalen over invasie, oorlog en instortende handelsroutes circuleren als verklaring.

In de jaren negentig werd het einde van het Maya-tijdperk in verband gebracht met klimaatveranderingen. Wetenschappers beschouwden extreme droogte toen voor het eerst als oorzaak van de Maya-crisis. Tot op heden kon er echter geen antwoord gegeven worden op de vraag hoe droog het dan precies was. Daar bracht een onderzoeksteam van de universiteit van Cambridge en Florida nu verandering in. 

Het antwoord werd door het onderzoeksteam op de bodem van het Chichancanab-meer op het Mexicaanse schiereiland Yucatan gevonden. Het water van het Mexicaanse meer is verzadigd met gips, een mineraal dat zich vormt in tijden van droogte. Door het dalende waterpeil tijdens perioden van droogte kan het mineraal niet langer opgelost blijven, waardoor het op de bodem terechtkomt, zo staat te lezen in 'Science'.

Het team onderzocht verschillende zuurstofatomen, drie zuurstof- en twee waterstofisotopen, in het water uit het gipslaagje en kon op die manier de omvang van de droogte inschatten. Met al deze informatie werd een compleet model van de neerslag en de vochtigheid ten tijde van de ineenstorting van de Maya-beschaving gebouwd. (Lees verder onder de foto.)

“Deze methode is erg nauwkeurig en lijkt bijna op het meten van het water zelf,” legt onderzoeker Nick Evans uit. “Onze studie is daarom een grote vooruitgang omdat het statisch robuuste schattingen van de neerslag en vochtigheid tijdens de Maya-ondergang laat zien.”

De resultaten zijn verrassend volgens de Amerikaanse en Britse onderzoekers. "De droogte was veel extremer dan we tot nog toe dachten", klinkt het. Zo bleek dat het in de periode rond de val van de Maya's bijna de helft droger was dan in de eeuwen daarvoor. Op sommige momenten was er zelfs 70 procent minder regen. Ook de vochtigheidsgraad daalde met 2 tot 7 procent in vergelijking met vandaag.

De lange periodes van droogte zorgden wellicht voor ziekte, maatschappelijke onrust en hongersnood. De imposante steden van de Maya's bleven bijgevolg leeg achter. De verrassende resultaten roepen bij wetenschappers nieuwe vragen op. "We moeten nu proberen achterhalen welke impact de droogte had op de landbouw en op de opbrengst van de maïsteelt, een van de belangrijkste gewassen uit de Maya-cultuur", aldus Evans.