Elke dag 155 rijverboden voor rijden onder invloed

Wie tegen de lamp loopt bij een politiecontrole moet zijn rijbewijs een tijdje inleveren. Zit je net boven de wettelijke limiet van 0,5 promille, dan moet je drie uur aan de kant. Vanaf 0,8 promille zes uur. Bij zware dronkenschap of drugsintoxicatie ben je je rijbewijs twaalf uur kwijt.

In 2016 trokken agenten het rijbewijs van 56.671 bestuurders in. Dat zijn er 155 per dag. Drie op de vijf bestuurders moesten hun documenten zes uur inleveren, een op de vijf drie uur en nog eens een op de vijf twaalf uur. Dat blijkt uit cijfers van de federale politie die Kamerlid Sabien Lahaye-Battheu (Open Vld) opvroeg bij minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA).

Antwerpen op kop

Wat opvalt zijn de grote verschillen tussen provincies. In Antwerpen werden veruit de meeste rijbewijzen ingetrokken: 10.941. In Waals-Brabant, dat op Belgisch niveau de laagste cijfers noteert, speelden 1.612 chauffeurs hun rijbewijs kwijt. In Vlaanderen bengelt Limburg onderaan met 3.812 ingetrokken rijbewijzen.

Lahaye-Battheu vindt het niet kunnen dat de verschillen zo groot zijn. "Dit valt niet te verklaren door het aantal bestuurders in een provincie", zegt ze. "In sommige provincies loop je duidelijk meer kans om je rijbewijs af te geven dan in een andere. Dat zou niet mogen. Het handhavingsbeleid moet meer uniform. Dat moet van bovenaf worden opgelegd."

Jambon verdedigt echter de vrijheid van politiezones en parketten. "Dit land heeft 186 politiezones. Zelfs als ik wil, kan ik niet zomaar ingrijpen in hun beleid. Die lokale aanpak hoort nu eenmaal bij ons systeem. Sommige gemeenten hebben bijvoorbeeld een discotheek, daar moet je lokaal op kunnen inspelen."

Welke straf krijg je voor een overtreding?

- 3 uur rijverbod: alcoholintoxicatie tussen 0,5 en 0,8 promille
- 6 uur rijverbod: alcoholintoxicatie minstens 0,8 promille
- 12 uur rijverbod: drugsintoxicatie of ernstige dronkenschap

Meer controles

Los van de regionale verschillen zie je ook een evolutie in de ernst van de feiten. In 2015 stonden nog maar 9.979 bestuurders twaalf uur aan de kant, in 2016 waren dat er 11.181. "Een onrustwekkende tendens", zegt Lahaye-Battheu. "De vaststellingen in de zwaarste categorie nemen toe." Er is sprake van een verschuiving, want in de laagste categorie nemen ze af.

Vraag is: wordt er meer onder zware invloed gereden of wordt er meer gecontroleerd? Volgens veiligheidsinstituut Vias, het vroegere BIVV, valt die eerste stelling moeilijk te staven. Duidelijk is wel dat het aantal drugcontroles flink is toegenomen. En daardoor neemt ook het aantal positieve testen toe. Dat zie je bijvoorbeeld ook bij de BOB-campagne. "Het aantal controles neemt flink toe, terwijl het aantal overtreders procentueel lichtjes daalt", zegt woordvoerder Stef Willems.

Met steeds efficiëntere speekselcontroles ziet het ernaar uit dat justitie binnenkort zelfs geen bloedtest meer nodig heeft om een drugsovertreding achter het stuur officieel vast te stellen. "Zodra dat mogelijk is, zal het aantal controles nog meer toenemen", voorspelt het Vias.