Handelsoorlog tussen China en de VS dreigt de rest van de wereld mee te trekken in negatieve spiraal

China lijkt niet van plan om op te geven in de escalerende handelsoorlog met de VS, een conflict dat ook andere landen raakt. Peking dreigt met handelstarieven op 60 miljard dollar aan importproducten uit de VS. Daarmee zou de wereldhandel een nieuwe klap krijgen. Toch is het noodzakelijk om het Chinese volk te beschermen, zei de Chinese minister van Buitenlandse Zaken Wang Yi zaterdag. Een dag eerder had China de nieuwe belastingen aangekondigd.

President Trump weet eveneens van geen ophouden. In een serie tweets schreef hij zaterdag dat zijn tactieken succesvol zijn. Het doet even pijn, maar uiteindelijk krijgen we China er wel onder, luidde zijn boodschap. "We gebruiken de handelstarieven om eerlijke deals te onderhandelen. Als landen niet willen onderhandelen, dan betalen ze ons enorme sommen geld in de vorm van tarieven", aldus Trump. "We winnen hoe dan ook."

Buitenlands staal

De tarievenoorlog begon in maart, toen de regering van Trump voor het eerst dreigde importtarieven in te stellen op buitenlands staal (25 procent) en aluminium (10 procent). Importtarieven zijn belastingen op producten die de VS vanuit het buitenland importeren. Daardoor worden de prijzen van die producten in de VS hoger. Trump hoopt dat Amerikanen zo weer meer Amerikaanse in plaats van buitenlandse producten gaan kopen. En daarmee Amerikaanse bedrijven, zoals in de noodlijdende staal- en aluminiumindustrie, helpen te groeien. Trump wil China en andere landen ook dwingen om nieuwe handelsafspraken te maken met de VS. Dat zou moeten leiden tot een groei van de Amerikaanse export.

De tarieven op staal – en later op tientallen miljarden dollars aan specifieke Chinese producten – betekenen minder inkomsten voor China. Dat land probeert dit af te straffen door importbelastingen te heffen op Amerikaanse producten die in China worden geïmporteerd. Kortom, een handelsoorlog. Daarmee dreigt een negatieve spiraal die de wereldhandel kan beïnvloeden, met grote economische schade voor bedrijven die de getroffen producten produceren, vervoeren, of verkopen. De tarieven raken vooral Chinese importen, maar ook Europese bedrijven en economieën hebben er last van.

Aanvankelijk reageerde China gematigd, met een klacht bij de Wereldhandelsorganisatie (WTO). Handelstarieven zijn in principe niet toegestaan binnen het systeem van vrije wereldhandel. Er zijn uitzonderingen, bijvoorbeeld als de nationale veiligheid van een land in het geding komt. Trump zegt dat enorme staal- en aluminiumimporten de veiligheid van de VS aantasten. "Zonder aluminiumindustrie hebben we geen land", zei Peter Navarro, directeur van de Nationale Handelsraad van het Witte Huis. Trump hekelt ook het feit dat Amerikaanse bedrijven die in China zaken doen, vaak worden gedwongen vertrouwelijke technologie en tactieken met de Chinezen te delen. China hoopt dat de WTO Trumps redenering afkeurt.

Cosmetica en vis

Maar de WTO heeft maanden nodig om China’s klacht te onderzoeken. De door Trump aangekondigde tarieven op buitenlands staal en aluminium gingen op 22 maart in. Op 8 juli kondigde zijn regering handelstarieven van 25 procent af op 34 miljard aan Chinese importproducten naar de VS (nog eens 16 miljard gaat binnenkort in). Vrijwel direct kondigde China, dat in 2017 voor 506 miljard dollar naar de VS exporteerde, tarieven af op hetzelfde bedrag aan Amerikaanse goederen. De VS exporteerden vorig jaar slechts voor 130 miljard naar China, (wat Trump eveneens dwarszit), dus Chinese tarieven op 34 miljard aan Amerikaanse producten hebben een relatief groot effect.

Drie dagen later kondigde president Trump tarieven van 10 procent af op nog eens 200 miljard aan Chinese importproducten, waaronder cosmetica, vis, kleding en sigaretten. Afgelopen vrijdag dreigde hij die te verhogen van 10 naar 25 procent. China beloofde daarna importtarieven op 60 miljard aan 5.207 Amerikaanse producten, waardoor driekwart van de Amerikaanse exporten naar China belast zou worden. De Amerikaanse heffingen op 200 miljard zijn nog niet ingegaan; tot 30 augustus loopt er een inspraakprocedure, daarna kunnen de tarieven van kracht worden. Als dat gebeurt, voert China het pakket tarieven van 60 miljard in.

Hoewel de staalindustrie in de VS Trump’s tarieven toejuicht, lijden veel Amerikaanse bedrijven die staal gebruiken juist onder de prijzenslag. Harley-Davidson verplaatste een deel van de productie naar Europa nadat de EU importtarieven afkondigde op de motoren, als antwoord op de Amerikaanse staaltarieven. Dat kost Amerikaanse banen. De belangrijkste Chinese beurs, de Shanghai Composite, verloor de afgelopen maanden twintig procent van haar waarde. De Amerikaanse beurs ging vorige week iets omhoog, maar dat had mogelijk ook te maken met Trumps eerdere mededeling dat zijn regering weer in gesprek is met China.

Aanvankelijk was de EU uitgezonderd van de verhoogde handelstarieven, net als Canada, Mexico en een handvol andere landen. Maar vanaf 31 mei geldt de importbelasting ook voor Canadees, Mexicaans en Europees staal en aluminium.