Kabila geen kandidaat bij de Congolese verkiezingen. Is er weer hoop voor het land?

Volgens de Congolese grondwet moest president Joseph Kabila eind 2016 de macht overdragen aan een nieuwe verkozen president. Vandaag de dag zit hij nog altijd in het zadel. Ondertussen kondigde de kiescommissie wel verkiezingen aan op 23 december 2018. Door de aanhoudende druk op het regime kon Kabila geen andere kant meer op en moet hij verkiezingen organiseren. De deadline voor het indienen van de kandidaturen was vandaag, dinsdag.

Wat blijkt: Kabila is geen kandidaat. Maar de kans is groot dat hij achter de schermen de touwtjes in handen probeert te houden via een trouwe opvolger die hij aan de macht zal helpen. Het is namelijk onzeker of populaire opposanten zoals oud-vicepresident Jean-Pierre Bemba en oud-gouverneur Moïse Katumbi aan de verkiezingen kunnen deelnemen.

In mijn eerste jaar aan de universiteit keerde ik terug naar mijn geboortestad, Kinshasa. De erbarmelijke leefomstandigheden troffen me diep. Tot op vandaag vind ik de Congolese tegenstelling ‘rijk land, arme bevolking’ onaanvaardbaar. Het drama van Congo is dat de presidenten nalieten om de enorme rijkdom van hun land te benutten om de situatie van de Congolezen te verbeteren. Vaak door een gebrek aan politieke wil, maar ook door het nefaste beleid van de internationale gemeenschap.

Na mijn studies begon ik rond Congo te werken. Vandaag zie ik, ondanks het onrecht, ook hoopvolle signalen. Binnen de Congolese samenleving komen groepen vreedzaam in het geweer tegen Kabila en zijn politiek systeem. De katholieke kerk en jongerenbewegingen steken hun nek uit om de bevolking te informeren, te sensibiliseren en te mobiliseren. Hun missie: de Congolezen aanzetten om zelf het heft in handen te nemen en een betere toekomst af te dwingen. Helaas betalen velen hiervoor een zware prijs.

Eind 2016 bemiddelde de Katholieke Bisschoppenconferentie in de onderhandelingen tussen Kabila’s meerderheid en de oppositie over het uitblijven van de verkiezingen. Met een politiek compromis over het verkiezingsproces konden de bisschoppen een escalatie van geweld voorkomen. De bisschoppen reizen de wereld rond om internationale steun te vragen voor de uitvoering van het politiek akkoord.

Begin dit jaar bracht een prominente katholieke lekenorganisatie een nieuwe dynamiek in de protestbeweging. Katholieke intellectuelen riepen op tot vreedzame manifestaties na de zondagsmis. De actieve deelname van de parochies was bepalend voor het grote succes van het geweldloze protest. Het brute optreden van de ordediensten tegen manifestanten met een bijbel in de hand was ongezien. Het protest leidde tot meer internationale druk op Kabila’s regime en versnelde de voorbereidingen van de verkiezingen.

(Lees verder onder de foto)

De katholieke kerk heeft een grote mobilisatiekracht in Congo. In een sterk religieus en praktiserend land, waar de kerk met haar wijdverspreide kanalen en sterke morele autoriteit haar boodschap ruim kan delen, hoeft dat niet te verbazen. Kabila moet meer dan ooit rekening houden met deze invloedrijke speler. Maar ook de groeiende jongerenbewegingen, die zich niet zomaar neerleggen bij de installatie van een nieuwe dictatuur, zijn een factor die meetelt.

Telkens als ik Congo bezoek, ontmoet ik er jongeren van mijn generatie. Jonge Congolezen, die zich verenigen en samen strijden voor toegang tot basisvoorzieningen, voor veiligheid en voor eerlijke verkiezingen. Hun engagement is aanstekelijk en geïnspireerd op figuren zoals de vermoorde onafhankelijkheidsstrijder en premier Patrice Lumumba.

Dat engagement gaat in tegen het ‘Congo-pessimisme’. Ondanks de dagelijkse miserie geloven jonge activisten in hun kracht om verandering af te dwingen. Ze verzetten zich tegen de slachtofferrol die hen wordt opgedrongen. Ze verzetten zich tegen het egoïsme van hun corrupte leiders. Ze verzetten zich tegen de internationale rooftocht van Congolese grondstoffen.

Deze jonge activisten zijn voor mij kleine helden die bouwen aan een ander Congo. Ik geloof niet dat één man is opgewassen tegen de kracht van miljoenen jongeren met een groeiend bewustzijn en een sterk engagement. Op termijn zullen deze jonge Congolezen nieuwe politieke leiders kiezen en een rechtvaardiger beleid bekomen. En daarom blijf ik geloven in een betere toekomst voor Congo en de Congolezen.