Tonnen tomaten, paprika’s en courgettes gedumpt op Brechtse heide

Het begon allemaal met een foto die een inwoner van Brecht dinsdag op Facebook plaatste van een indrukwekkende hoeveelheid groenten gestort op een wei.

Voor een goed begrip: de Brechtse Heide is geen heidegebied, maar een beschermd gebied van 1.700 hectare bestaande uit landbouwgronden en bossen. Op Facebook regende het meteen verontwaardigde reacties over ­zo veel verspilling. Maar iemand merkte ook – terecht – op dat het niet ongebruikelijk is dat groente- en fruitoverschotten als natuurlijke meststoffen en bodemverbeteraars worden gebruikt. .

De Brechtse groenten – vooral tomaten, in mindere mate paprika’s en ook nog wat courgettes – waren volgens buurtbewoners de voorbije dagen met tractors en kiepcontainers aangevoerd vanuit de Coöperatie Hoogstraten, zo’n tien kilometer verderop.

Meteen omploegen verplicht

Directeur Gaston Opdekant van de veiling, waarin 220 telers verenigd zijn, zegt dat er een overeenkomst is met de landbouwer die eigenaar is van de weide en de koeien die erop staan. “Ik moet u niet vertellen dat we door het warme weer al weken een enorme piekaanvoer hebben. Tomaten en paprika’s zijn zeer goedkoop en bepaalde volumes raken niet verkocht. Dat kan gaan tot tientallen ton per dag.”

“Wij zoeken daar dan een bestemming voor. Het meest zinvolle is een sociale instelling en daar gaat ook een deel naar toe, maar die kunnen lang niet alles verwerken. Een deel kan dan vergist worden als biomassa, om er gas uit te halen, maar dat is een duur proces en daar moet de teler dan voor betalen. Hij krijgt daarvoor een compensatie van de overheid, maar die is een stuk lager dan zijn kost. Nog een mogelijkheid vervolgens is verwerking in veevoeder, maar ook dat kost de teler geld. Ten slotte is er de mogelijkheid om ze als natuurlijke meststof te storten bij een landbouwer, zoals in Brecht. Die moet dan wel volgens de regels van de kunst verwerkt worden en onmiddellijk ondergeploegd worden.”

Koeien tevreden

Veel mesteffect hebben de groenten niet, maar er zitten mineralen in en veel vocht, wat goed is voor de bodem. De tomaten en paprika’s worden volgens de ooggetuige ook met smaak verorberd door de koeien en zijn voor de landbouwer kennelijk een extra hap voor zijn dieren. “Je ziet de zaden en pitten van de groenten in de koeienvlaaien en hoe er al jonge plantjes uitschieten. Dat gaat heel snel met dit weer.”

De echtgenote van de landbouwer was boos toen de eerste berichten verschenen op de sites van deze krant en ATV, en wilde verder geen commentaar geven.

Gaston Opdekant wijst erop dat je de productie van groenten nu eenmaal niet kunt stilleggen. “Dit is een moeilijk jaar voor de telers. Ze hebben het verlies van de onverkochte volumes en nog eens de bijkomende kost van de verdere verwerking, al was het maar het transport. Daar betaalt ook niemand voor.”

Crisis

Volgens Jan Engelen, die de marketing doet voor de veiling, worden bijna dagelijks groenten “uit de handel genomen”. “Dat gebeurt als de veilingklok, die de vraagprijs aangeeft, tot het minimumniveau is gezakt. Wij verhandelen hier jaarlijks de opbrengst van 170 hectare tros- en vleestomaten of 1,7 miljoen vierkante meter.” Dat komt gerekend aan twee of drie kilo per vierkante meter neer op enkele duizenden ton.

“De oogst is ook elders in Europa zeer groot en de vraag ligt in de vakantie altijd al lager. De minimumprijs ligt nu op 16 eurocent per kilo. Dat is niks, hé. Om rendabel te zijn heb je het vier- of vijfvoudige nodig. Ik heb zo’n crisis als deze nooit meegemaakt, zelfs niet met de EHEC-bacterie zeven jaar geleden of ten tijde van de Russische boycot.”

Rotten, stank en ongedierte

Blijft het tomatenpanorama te midden van de Brechtse Heide. Burgemeester Luc Aerts (CD&V) van Brecht zegt dat de veiling een grondstofverklaring van Ovam kan voorleggen, afgeleverd op 8 augustus en geldig tot 31 augustus. “Met daarin de voorwaarde dat de producten onmiddellijk moeten worden verwerkt in de bodem. En dat is duidelijk niet gebeurd. Als de groenten lang blijven liggen, gaan ze beginnen rotten en stank voortbrengen en ongedierte aantrekken. Bovendien kan het anderen in de verleiding brengen om er aan sluikstorten te doen en er bij wijze van spreken een paar matrassen bij te gooien.”

Aerts liet de lokale politie een proces-verbaal opstellen maar hij kreeg van de veiling de verzekering dat de groenten snel zullen worden weggewerkt. “Blijkbaar is de landbouwer vandaag al begonnen met het onderfrezen. Dat het beschermd gebied is, lijkt verder geen probleem te zijn. Er gelden nogal wat restricties, maar niet voor biologisch afval.”

Controleurs

Er kwamen gisteren ook een ambtenaar van landbouw en een inspecteur van het agentschap voor Natuur en Bos ter plaatse. Volgens de Boerenbond is het Ovam dat toeziet op het verwerken van groente- en fruitoverschotten. Op het document van Ovam is sprake van een “eenmalige hoeveelheid van 1.500 ton” van tomaten en paprika’s die mogen ondergeploegd worden. De veiling gaat nu bekijken of alles volgens de regels verloopt en gaat na wat mogelijke alternatieven zijn voor de overschotten.

Andere landbouwers in de streek zeggen dat op deze weide al jaren overschotten worden gestort, maar dat het nu wel erg veel was.