1 jaar na de dodelijke extreemrechtse betoging in Charlottesville: autoriteiten kondigen noodtoestand af uit voorzorg

Op 11 en 12 augustus 2017 zijn honderden aanhangers van extreemrechtse groepen - waaronder leden van de Ku Klux Klan en neonazi's - samengekomen voor de "Unite the Right"- betoging. Ze protesteerden tegen het verwijderen van het standbeeld van de geconfedereerde generaal Robert E. Lee uit de Amerikaanse burgeroorlog (1861-1865). De onrust begon de avond van 11 augustus toen tientallen extreemrechtsen en neonazi’s aan de universiteit van Charlottesville betoogden. Ze gingen de confrontatie aan met tegenbetogers en hebben hierbij pepperspray gebruikt. Enkele mensen raakten gewond. De politie heeft die avond besloten om de betoging te laten eindigen en iedereen weg te sturen. 

Op 12 augustus, nog voor de officiële "Unite the Right"- rally zou beginnen, kwam het tot verschillende rellen tussen de extreemrechtse betogers- die met ongeveer 500 waren - en tegenbetogers - die met een duizendtal mensen aanwezig waren. Er zijn bij die confrontaties tientallen mensen gewond geraakt. Uiteindelijk besliste de politie om ook deze bijeenkomst te annuleren. 

Kort na die beslissing is een 20-jarige nazi-sympathisant ingereden op een groep tegenbetogers. Daarbij is een dode gevallen, de 32-jarige Heather Heyer. Negentien mensen zijn gewond geraakt bij de aanval. 

Een politiehelikopter die de menigte vanuit de lucht in de gaten moest houden, is even later neergestort. Beide agenten in de helikopter kwamen om.

President Donald Trump kreeg na het incident veel kritiek omdat hij koel had gereageerd op de gebeurtenis. In een eerste verklaring veroordeelde hij het geweld van de extreemrechtse demonstranten niet. Twee dagen later veroordeelde hij wel de Ku Klux Klan en de neonazi’s, al is hij bij zijn mening gebleven dat “het geweld van beide kanten kwam”. 

Ook de politie kreeg heel wat kritiek over zich heen. Volgens getuigen zou die niet op tijd ingegrepen hebben en het geweld van de betogers tegenover de tegenbetogers te lang hebben laten begaan. Een onafhankelijk onderzoek van een advocaat van de Amerikaanse regering, Tim Heaphy, stelt dat zowel de stad als de staatspolitie “gefaald hebben om mensen te beschermen”. Verschillende personen binnen de lokale autoriteiten zijn moeten opstappen na het incident.

Gouverneur Ralph Northam hoopt dat de herdenking van de uit de hand gelopen betoging “vredig zal passeren”. Northam heeft de noodtoestand uitgeroepen, waardoor een budget van twee miljoen dollar beschikbaar wordt gesteld voor veiligheidsmaatregelen. Bovendien kan de National Guard van Virginia tijdens de noodtoestand ook meteen ingezet worden om lokale politiediensten bij te staan, indien nodig. De stad zegt dat vanaf nu tot het einde van het weekend extra politiemensen ingezet worden om eventueel geweld op tijd in te tomen. Dit weekend zullen meer dan 700 politieagenten aanwezig zijn in Charlottesville.

Er zijn verschillende “vredige herdenkingen” gepland in Charlottesville, maar de stad is wel “helemaal klaar om in te grijpen indien er geweld ontstaat”, zo zegt inspecteur Gary Settle. Jason Kessler, een van de organisatoren van de "Unite the Right"- betoging van vorig jaar, plant op 12 augustus wel een demonstratie aan het Witte Huis. Hij kreeg geen toestemming om het evenement in Charlottesville te laten doorgaan. Op de betoging zullen leiders van de Ku Klux Klan aanwezig zijn, net als leden van neonazi-groepen. Er worden ook tegenbetogingen verwacht van onder andere de Black Lives Matter- beweging. Die “Rally Against Hate” zal ook op zondag plaatsvinden in de hoofdstad Washington.