Het zal u maar over­komen: eindeloze diarree die maar niet te stoppen is. Gelukkig is daar ­tegenwoordig een antwoord op: stoelgangtransplantatie. Andermans kak, vol gezonde microben, die de amokmakende bewoners van uw eigen darm wegconcurreert. Oef. Tegen het akelige beestje met de veelzeggende naam Clostridium difficile lukt dat in zo’n 90 procent van de gevallen, zegt darmspecialist Danny De Looze. ‘Als we een donor vinden. Vaak moeten we een hele reeks familieleden en vrienden afgaan voor we iemand hebben met een gezonde en vergelijkbare darmflora.’

De truc is om uw falende darmflora te vervangen door de bewoners van een portie gezonde kak. Geen smakelijk idee, maar gelukkig hoeft u het niet met de lepel te eten. Het kan ingebracht worden met een ‘colonscopie’, dezelfde techniek waarmee artsen uw ­darmen onderzoeken door via uw anus een slang naar binnen te brengen. Niet echt aangenaam.

In Gent gebruiken ze een ‘nasogastrische sonde’, die via de neus, de slokdarm en de maag tot een eind in de dunne darm gaat, zegt klinisch bioloog Bruno Verhasselt. ‘Dat klinkt ingrijpend, maar is het niet. We kunnen de sonde volgen met een magneetdetector die gewoon op je buik ligt, zonder dat er röntgenstraling nodig is. Via die weg brengen we dan 50 tot 100 milliliter preparaat naar binnen.’

Gevriesdroogde kak

‘We hopen binnen het jaar een test te kunnen beginnen met gevriesdroogde stoelgang, waardoor het volume tien- tot twintigvoudig kleiner wordt, en je die in een paar capsules zou kunnen stoppen, die de patiënt gewoon doorslikt. ­Reken nadien nog een paar jaar opvolging om zeker te zijn dat alles werkt zoals verwacht, en dan kan routineuze toediening beginnen.’ De kakpil, zeg maar.

Maar eerst moet je natuurlijk materiaal hebben om in die cap­sules te stoppen. Vandaar dat de dokters een oproep doen voor ­vrijwilligers. De Gentse stoelgangbank, GSB, is de eerste in België. Maar net omdat ze kwaliteit wil ­garanderen, liggen de eisen hoog en vallen vele kandidaten af. Zo moet je ‘donatie’ binnen het uur in de bank zijn. De Looze: ‘In je ­darmen wonen veel anaerobe ­bacteriën, die geen zuurstof verdragen. Die beginnen af te sterven zodra je stoelgang je lichaam ­verlaat, maar ze zijn wel nodig.’

De donatie mag uiteraard niet besmettelijk zijn. Wat betekent dat je een reeks ziekten niet mag hebben gehad, en dat je niet in een ­ziekenhuis werkt (de kans dat je daar iets ‘meeneemt’ is te groot). Ook tatoeages zijn te riskant. En zwaarlijvigheid: die lijkt op een niet al te duidelijke manier deels met je darmbewoners samen te hangen. Verhasselt: ‘Ik weet van iemand die door de stoelgangtransplantatie genezen was, maar wel 25 kilo was bijgekomen.’

Parkinson

De Looze: ‘Tegen dat ze onze vragenlijst van vijf bladzijden afgewerkt hebben, schiet nog tien procent van de kandidaten over.’

De enige erkende toepassing is tegen zware diarree, maar de Gentse onderzoekers werken aan andere toepassingen. Tegen het prikkelbaredarmsyndroom bijvoorbeeld. Met hoopgevende resultaten, maar ook veel herval binnen het jaar. Of de chronische darmontsteking ­colitis ulcerosa. Tegen de ziekte van Parkinson staat het onderzoek in de startblokken. Er zijn immers aanwijzingen dat je darmbewoners invloed hebben op de werking van je hersenen, en dat de juiste darminhoud het verloop van de ziekte van Parkinson zou kunnen vertragen.

Herkolonisatie van de darm lijkt ook nuttig te kunnen zijn ­tegen een falende lever: het ziet ernaar uit dat je een levertransplantatie tot een jaar langer zou kunnen uitstellen, wat door de lange wachttijden voor een donorlever alle verschil zou kunnen maken.

De truc is om uw falende darmflora te vervangen door de bewoners van een portie gezonde kak

Uit een paar individuele ervaringen denken de Gentse vorsers dat een vernieuwde darminhoud ook wel eens zou kunnen helpen tegen sommige multiresistente ziekenhuisbacteriën. Verhasselt: ‘En dan is er nog onze ultieme droom, de gereconstrueerde pil, die we zelf samenstellen uit al de essentiële elementen van een gezonde darmflora, zonder dat er nog stoelgang aan te pas komt.’

Plannen genoeg, maar eerst: genoeg donoren vinden. ­Indien u interesse hebt: ­www.uzgent.be/gsb.