Primeur in Nebraska: executie met beruchte pijnstiller fentanyl
De Amerikaanse staat Nebraska gaat volgende week voor het eerst een executie uitvoeren met fentanyl, een krachtige pijnstiller die honderd keer sterker is dan morfine. Het gebruik ervan is opmerkelijk, aangezien de VS worden geteisterd door een ware epidemie van het gebruik van dergelijke synthetische opiaten, die veel doden maakt onder druggebruikers.
Een farmaceutisch bedrijf, Fresenius Kabi, probeerde de executie tegen te houden omdat bij de executie naast fentanyl ook twee van zijn medicijnen worden gebruikt. Het farmaceutische concern heeft uitdrukkelijk bepaald dat zijn medicijnen niet mogen worden gebruikt voor executies, maar volgens Fresenius Kabi hebben de autoriteiten van Nebraska onder valse voorwendselen toch de hand weten te leggen op de middelen. Maar de rechter wees dat argument van de hand en gaf groen licht voor de executie van de 60-jarige Carey Dean Moore.
In 2015 schafte het parlement van Nebraska de doodstraf af, een jaar later voerde de bevolking hem per referendum weer in
Referendum
Moore zit al sinds 1980 in de dodencel wegens de moord op twee taxichauffeurs. Zijn executie werd eerst vertraagd doordat hij steeds beroep aanspande. In 2015 schafte het parlement van Nebraska de doodstraf helemaal af. Een jaar later voerden de inwoners van de staat de doodstraf per referendum weer in, zodat de weg naar de executie van Moore weer open kwam te liggen.
Ditmaal maakt de veroordeelde geen bezwaar tegen de voltrekking van het vonnis, al liet hij zich wel neerbuigend uit over de "luie" en "incompetente" overheidsdienaren die hem tientallen jaren niet hebben weten te executeren. Het wordt de eerste executie in Nebraska sinds 21 jaar.
Verzet van farmaceutische bedrijven
Ook in andere staten waar de doodstraf nog steeds wordt uitgevoerd, hebben de autoriteiten steeds meer te kampen met verzet van farmaceutische bedrijven die niet betrokken willen raken bij terechtstellingen. Fresenius Kabi tekende vorig jaar ook al bezwaar aan toen de staat Arkansas zijn middelen wilde gebruiken voor de executie van elf ter dood veroordeelden.
Steeds meer bedrijven zijn huiverig om aan de executies mee te werken uit vrees voor claims als er iets misgaat tijdens de executie. Er spelen ook principiële motieven mee. Sommige bedrijven zijn bovendien in handen van moederconcerns in Europa waar de doodstraf verboden is.
Steeds meer bedrijven zijn huiverig om aan executies mee te werken uit vrees voor claims als er iets misgaat
Fouten bij executies
Hierdoor wordt het voor de autoriteiten steeds moeilijker om voldoende middelen te krijgen of voorraden die voorbij de houdbaarheidsdatum zijn te vervangen. De afgelopen tijd is het herhaaldelijk voorgekomen dat er iets mis ging bij executies waarbij de veroordeelden een mengsel van verschillende middelen krijgen toegediend om hen buiten bewustzijn te brengen en het hart en de ademhaling te stoppen. In enkele gevallen lagen ze toch minutenlang naar adem te happen.
Tegenstanders van de doodstraf hoopten dat het Hooggerechtshof daarin aanleiding zou zien om de executies voorlopig te verbieden, omdat de Amerikaanse grondwet een 'wrede en ongebruikelijke bestraffing' niet toestaat. Maar het Hof besloot in 2015 met 5 tegen 4 stemmen dat hiervan geen sprake is.
Zeker nu Trump een nieuwe conservatieve rechter in het Hof heeft weten te benoemen, lijkt de wind in het voordeel van de voorstanders van de doodstraf te keren. Conservatieven klagen al geruime tijd dat er sprake is van een soort ‘guerrilla tegen de doodstraf’. Zij wijzen erop dat de inwoners van Nebraska op democratische wijze hebben besloten de doodstraf weer in te voeren.