Op conferenties denkt men dat ze hostess is, maar Aline Muylaert bedacht dit revolutionaire burgerplatform

“Je moet daar niet te diep op ingaan in het artikel”, zegt Aline Muylaert wanneer ze vertelt dat het idee voor CitizenLab ontstond op een werk-, slash, plezierreis door Indonesië, Maleisië, Bangkok, Vietnam en Japan met haar vriend Wietse Van Ransbeeck (25). We negeren het vriendelijke verzoek, omdat de anekdote tekenend lijkt voor de dadendrang die het koppel uitstraalt. Wie trekt nu een jaar voor hij afstudeert enkele maanden door Azië om het concept van digitale nomade te testen? 

Het idee komt uit het boek The Four Hour Work Week van de zelfhulpgoeroe Tim Ferris. Hij spoort jongeren in de Verenigde Staten en Europa al enkele jaren aan om te stoppen met hun job. Ze starten het best een online bedrijf, terwijl ze in landen leven waar dollars en euro’s langer meegaan om voldoende tijd te kopen om hun digitaal bedrijf te doen slagen. 

Er bestaat een steeds groeiende online gemeenschap waar tips, tricks en vooral werkplekken met goedkope wifi gedeeld worden. Fervente reizigers die Muylaert en Van Ransbeeck zijn, leek het hen wel iets om dat te testen.

Meer groen

Hoewel het idee om CitizenLab op te richten al in de eerste week reizen vorm kreeg, is een bestaan als digitale nomade niet voor Muylaert weggelegd. “Aan de ene kant wil je het land waar je verblijft zien, aan de andere kant heb je jezelf voorgenomen te werken. Die interne strijd is vervelend.”

Maar die strijd heeft dus wel iets opgeleverd. Tijdens hun rondreis door Azië skypete het koppel met gemeentebesturen, politici en academici om hen te vragen wat zij dachten van een digitaal democratieplatform dat stad en burger dichter bij elkaar kan brengen.

“Wietse was in die tijd gefascineerd door decentralisatie en de blockchaintechnologie. Hij was constant aan het nadenken en het lezen over hoe je de besluitvorming beter kunt organiseren. Ik was aan mijn master handelsingenieur bezig en wilde iets doen met urban planning. Ik zat op kot in Brussel, terwijl ik aan de VUB studeerde, en vroeg me af hoe ik samen met mijn buren meer groen kon creëren in de wijk. Hoe kun je op een snelle manier burgers consulteren?”

Die laatste vraag vat het doel van CitizenLab samen. Terwijl jonge ouders na het werk met hun kroost van de ene voetbaltraining naar de andere muziekschool racen en millennials allang niet meer weten waarvoor die gleuf in de voordeur precies dient, wordt van burgers verwacht dat ze informatieavonden bijwonen en de gemeentefolder uit de brievenbus halen.

“CitizenLab voegt een digitale component toe aan de relatie tussen burger en bestuur, waardoor beide partijen elkaar beter leren begrijpen en kunnen samenwerken.” Of hoe we met ons stadsbestuur moeten kunnen communiceren terwijl we story's op Instagram checken.

Buurtfeest

Ondertussen doet een tachtigtal gemeenten, verdeeld over België, Nederland (10), Frankrijk (2) en Duitsland (2), een beroep op het platform van CitizenLab. Zij betalen een softwarelicentie die minstens 10.000 euro per jaar kost. In ruil krijgen de gemeenten een op maat gemaakt platform dat hen in staat moet stellen gemakkelijk met burgers in contact te komen.

Steden en gemeenten gebruiken het platform vandaag om ideeën aan burgers voor te leggen, hen op de hoogte te houden van grote infrastructuurwerken of om burgers uit te nodigen om ideeën te delen.

In Vilvoorde worden voorstellen van inwoners elk kwartaal bekeken. De beste ideeën belanden op de gemeenteraad en kunnen daardoor snel werkelijkheid worden. Zo komt er binnenkort een buurtfeest in het centrum van Vilvoorde. In Vancouver (Canada) gebruikt het stadsbestuur het platform om burgers te consulteren over hoe het het opgehaalde geld uit een leegstandsbelasting moet investeren voor een sociaal huisvestingsproject.

Een opvallend weetje: uit de data van CitizenLab blijkt dat burgers willen participeren in hun gemeente, maar dat ze dat enkel doen als ze er tijd voor hebben. “Wij zien de meeste activiteit op onze platformen tijdens het weekend en 's avonds. Dat is het moment waarop de overheid meestal niet meer te bereiken is”, zegt Muylaert.

Duidelijke missie

De ambitieuze start-up bevindt zich in een interessante levensfase. Blijft het een sympathiek platform dat enkel innovatieve gemeenten zullen gebruiken, of slaagt het erin ook meer conservatieve krachten te overtuigen en helemaal door te breken? 

Muylaert, die bij CitizenLab de verkoop op zich neemt, merkt sinds begin dit jaar een verschil in het verwachtingspatroon van potentiële klanten. “Het lijkt erop dat we alle early adopters overtuigd hebben, nu komt het eropaan de early majority voor ons te winnen, zoals de technologie- en communicatiegoeroe Geoffrey Moore in zijn boek Crossing the Chasm beschrijft. En die is een pak lastiger te overtuigen. Vroeger waren mijn enthousiasme en een demo voldoende om besturen mee te krijgen in ons verhaal. Nu verwacht men een hele hoop documentatie, die allemaal gecontroleerd moet worden. En ik begrijp dat: besturen willen er zeker van zijn dat ze de juiste beslissing nemen. Het is aan ons om aan de verwachtingen te voldoen.”

Het bedrijf is dan ook bezig aan een duidelijke missie. De oprichters hebben van in het begin beslist dat hun focus op publieke instellingen zou liggen, meer bepaald op steden en gemeenten.

“Op lokaal niveau zien we een grotere betrokkenheid van burgers. Het gaat om de directe leefomgeving, niet om abstracte thema’s. Daarnaast is het bij het uitbouwen van een product belangrijk te focussen”, zegt Muylaert. Het gevolg van die beslissing: CitizenLab moet snel internationaliseren.

“We hebben een nicheproduct waarvoor België te klein is. Wij hebben onszelf voorgenomen te groeien. Wij willen een internationaal bedrijf worden. We zullen nog serieus afzien, maar eens we de zogenaamde dead valley overwinnen, gaat het hopelijk pie-oew (zet een hoog stemmetje op terwijl ze met haar wijsvinger naar de hemel wijst)."

Muylaert lijkt zich helemaal in haar sas te voelen als verantwoordelijke voor de verkoop bij CitizenLab. Al is ze in die rol moeten groeien. “Ik ben een extravert persoon en haal mijn energie uit andere mensen. Het probleem is soms dat ik te veel naar compromissen zoek om conflicten te vermijden.”

Poëzie

Een medewerker gaf haar de opmerking dat ze niet mag laten merken dat ze niet graag de strenge manager speelt. Het verschil tussen de echte Aline en de Aline die manager moest spelen, was te groot. Ze probeert nu meer open te zijn en die potentiële conflicten niet uit de weg te gaan.

Een mentor om te helpen met zulke uitdagingen heeft de onderneemster niet. Als haar iets dwarszit, zoekt ze hulp in de start-upcommunity of bij vrienden. “Als ik aan iemand vertel dat ik gestrest of verdrietig ben, dan komt het meestal wel goed.”

En als dat niet meteen zou helpen, zoekt Muylaert sinds kort troost in de poëzie. Ze ontdekte onlangs de 25-jarige Canadese dichteres Rupi Kaur. “Ken je die?”, vraagt ze enthousiast, waarop ze naar haar kamer loopt om de dichtbundel erbij te halen. “Poëzie was voor mij heel ontoegankelijk. Nu heb ik het gevoel dat het mij kan helpen. Het kan deugd doen om zinnen te lezen die je gevoel perfect omschrijven. Ik kan dat ook hebben met liedjesteksten, zoals van Tame Impala.”

De wereld heeft grote verwachtingen van CitizenLab. Ze konden in 2016 hun idee al eens pitchen aan Jean-Claude Juncker, de voorzitter van de Europese Commissie. In datzelfde jaar was CitizenLab een van de meest beloftevolle bedrijven op de 'smart city'-conferentie in Barcelona. Begin dit jaar prijkten Muylaert en Van Ransbeeck op de gerenommeerde 30 Under 30 Europe-lijst van het financiële magazine Forbes.

Muylaert wikt en weegt haar woorden voor het eerst wanneer we haar naar die erkenning vragen. Ze is er zichtbaar trots op. Tegelijkertijd verbaast ze zich soms over de waarde die mensen aan zulke berichten hechten.

“Ik heb het al meegemaakt dat mannen me plots interessant vinden als ze horen dat ik op die Forbes-lijst sta. Ik vond het een eer om bij Juncker op bezoek te mogen gaan en ik begrijp dat zulke aangelegenheden belangrijk zijn voor CitizenLab, maar die ontmoeting maakt mij als persoon toch niet interessanter? Dat is soms creepy.”

Mannen hebben daar volgens Muylaert minder last van. Er is nu eenmaal nog veel seksisme in de start-upwereld. “Bijna alle investeerders zijn mannen. Zodra je daar als vrouw tussen komt, is dat … anders.”

Ze vertelt dat mannen al meerdere keren hun boekje te buiten gingen. Op een man die haar probeerde te kussen na, heeft Muylaert naar eigen zeggen nog niets 'ergs' meegemaakt. “Ik was daar echt niet goed van. In de meeste gevallen blijft het bij bedenkelijke vooroordelen. Zo moet ik op een conferentie heel vaak zeggen dat ik een start-up ben begonnen, anders denken ze dat ik een hostess ben. Ik heb me altijd comfortabeler gevoeld als ik iemand naast me had.”

“Maar het werkt ook in de omgekeerde richting. Ik kan er ook voordeel uit halen. Doordat ik vrouw ben, werd niet Wietse maar ik uitgenodigd voor een event van Microsoft naar aanleiding van de 30 Under 30 Europe-lijst. Het vervelende is dat die vaststelling ook voor twijfels zorgt. Want nodigen mensen me uit omdat ik een vrouw ben, of omdat ze overtuigd zijn van mijn kwaliteiten? En laat ons eerlijk zijn: als ik een man was geweest, dan hadden jullie Wietse uitgenodigd voor dit interview en niet mij.”

Muylaert moet het antwoord schuldig blijven als we haar vragen hoe zij dat probleem zou oplossen. Soms denkt ze: “Misschien moeten we vanaf nu alleen maar vrouwen aannemen.” Maar ze beseft dan al snel dat dat niet de oplossing is. 

Ze wordt tegenwoordig ook regelmatig uitgenodigd als spreker voor jonge vrouwelijke starters, maar ze heeft geen zin om als rolmodel uitgespeeld te worden. “We hebben niet meer rolmodellen nodig. Iedereen mag zich wat anders, wat vrouwelijker gedragen. Zo zullen vrouwen misschien gemakkelijker hun weg in de technologiesector vinden.”

CitizenLab in het kort

In 2015 richtten Wietse Van Ransbeeck en Aline Muylaert het digitaal platform CitizenLab op. Het platform moet overheden ondersteunen om beter en efficiënter met burgers te overleggen, of het nu is om wegenwerken en omleidingen aan te kondigen of om buren meer te betrekken bij projecten en beslissingen.

Uit data van CitizenLab blijkt dat burgers het belangrijk vinden om geconsulteerd te worden. Maar reageren doen ze het liefst wanneer het hen past. "Wij zien de meeste activiteit op onze platformen tijdens het weekend en ‘s avonds. Dat is het moment waarop de overheid meestal niet meer te bereiken is", zegt Aline Muylaert daarover. Of hoe we na het bekijken van Instagram Stories op onze smartphone ook gerust tijd willen maken om onze mening te delen met het bestuur.