Slecht onderhoud, te weinig kabels, onweer of maffia: hoe kon de brug in Genua instorten? 

Een van de pistes die meteen op tafel lag, was het slechte weer van de afgelopen dagen in Italië. Onweer of een blikseminslag, het zou hier wel het probleem kunnen zijn, zo klonk het.

"Maar dat lijkt zeer onwaarschijnlijk", zegt Günther Muyshondt, directeur burgerlijke bouwkunde. "Het ging hier om een betonnen brug en die zijn daar sowieso minder gevoelig aan. Maar zelfs bij een stalen brug is het vrij onwaarschijnlijk dat onweer of bliksem dit zou kunnen veroorzaken."

Wat wél zou kunnen, is dat de funderingen zijn verschoven door de hevige regenval, zegt Muyshondt. "De kans is klein, maar zeker niet onbestaande."

"Maar als ik de foto's bekijk, dan lijkt mij dat weinig waarschijnlijk", zegt professor emeritus Guido De Roeck van de KU Leuven. "Het onderste deel lijkt vrij intact. Er was ook een weg tussen de rivier en de fundering. Dat de fundering bezweken is door hevige regenval, lijkt me onwaarschijnlijk."

De brug werd geopend in 1967, maar was sindsdien meteen het onderwerp van controverse. Ingenieurs van de Universiteit van Genua hadden meteen kritiek op de stabiliteit van het viaduct. Ze wezen op gevaren en vroegen dat de brug snel vervangen zou worden. 

Maar dat een échte constructiefout - die er dus al van bij de bouw was - deze ravage tot resultaat kan hebben, lijkt Muyshondt sterk. "De brug is al meer dan vijftig jaar oud. Als het hier om een constructiefout zou gaan, dan zou dat al langer problemen moeten hebben veroorzaakt."

"Italië kampt al lang met zware problemen rond infrastructuur", zegt VRT NWS-journaliste en Italiëkenner Mieke Strynckx. "De bouwsector is volledig geïnfiltreerd door de maffia. Er wordt vaak met minderwaardige materialen gewerkt. Denk maar terug aan de aardbeving in L'Aquila in 2009. De meeste doden vielen daar toen in een huis van studenten dat was gebouwd met minderwaardig beton." Of dat hier het geval is, is nog niet duidelijk. 

De bewuste viaduct was een kabelgesteunde brug, een type dat wel vaker voorkomt, ook in andere landen. "Maar het uitzonderlijke aan dit ontwerp is dat aan weerskanten van de pijlers maar twee kabels gebruikt werden. Dat maakt de constructie kwetsbaar", zegt De Roeck.

"De ontwerper wilde blijkbaar uitdrukkelijk een beperkt aantal kabels. Het zijn ook geen stalen kabels, maar voorgespannen betonkabels. Die zijn onderhevig aan corrosie. Ook dat is een kwetsbaar punt aan het ontwerp." De Roeck is vrij zeker: het zijn de kabels. 

Het was duidelijk: vanaf de start waren er vragen bij de brug. Twee jaar geleden werd de brug volledig gerenoveerd en volgens het bedrijf dat het viaduct uitbaat, zijn toen ook de fundamenten versterkt. "Maar slecht onderhoud zou hier zeker iets mee te maken kunnen hebben", zegt Muyshondt. "Daardoor zouden bepaalde kabels kunnen zijn aangetast."

"Een paar jaar geleden zijn de kabels van gewapend beton verstevigd, maar de vraag is of ze allemaal even goed zijn verstevigd", zegt Mieke Strynckx. "Er was het plan om ze allemaal te vervangen, maar dat werd afgevoerd wegens te duur. In mei van dit jaar was er opnieuw het plan om ze versneld te vervangen, maar ook dat is afgeblazen wegens te duur. De regering dreigt nu om de vergunning van de uitbater van de brug in te trekken."

"Italië heeft de afgelopen jaren fors moeten besparen en dus werden de grote werken op de lange baan geschoven", zegt Mieke Strynckx. "De Vijfsterrenbeweging (die nu ook in de regering zit, nvdr.) was ook altijd tegen grote wegenwerken. Ze vonden dat geldverspilling. Enkele jaren geleden lag er een plan op tafel om een nieuw bruggencomplex te bouwen, maar daar kantte de Vijfsterrenbeweging zich tegen."

"De huidige regering wil prioriteit geven aan de wegenwerken, maar dat zal het begrotingstekort - dat al aanzienlijk is - enkel laten toenemen. En dan komt Italië weer in de problemen bij Europa."

"Vroeger werden bruggen gebouwd voor zo'n vijftig jaar", zegt Muyshondt. "Dat is ondertussen wel opgetrokken tot honderd jaar, maar de meeste bruggen hebben na zestig tot zeventig jaar hun beste tijd wel gehad. Al kunnen die na een grondige renovatie wel weer een tijdje meegaan."