Na waarschuwing voor extreemrechtse burgerwachten in België: wat ze elders in Europa uitspookten als protest tegen vluchtelingen

In Nederland is er een groepering actief die zelf het heft in handen neemt om zich te wapenen tegen het 'dreigende gevaar' van migranten. Ze benadrukken dat ze geen nazi’s zijn, maar lijken zich wel zo te gedragen. Zo roepen ze leden op om zich uit te rusten met een kruisboog en gezichtsmaskers of bivakmutsen. Ook tippen ze hun leden waar ze illegale Kalasjnikovs kunnen kopen. Het zelf verklaarde volksleger sympathiseert met de fascisten van het Griekse Gouden Dageraad en zijn er net als hen van overtuigd dat er een witte genocide aan de gang is, te wijten aan zogenaamde rassenvermenging.

In het Finse stadje Kemi, richtten enkele mannen de extreemrechtse beweging ‘Soldiers of Odin’ op. Ze omschrijven zichzelf als verlengstuk van de politie dat ontstond als reactie op de komst van vluchtelingen. In 2016 dook er al een Belgische aftakking op van de groepering. Maar ze benadrukten dat ze niet extreemrechts zijn. In tegenstelling tot de Finse groepering, patrouilleert de Belgische tak niet op de straten aangezien dat bij wet verboden is. In Finland gebeurt dat dus wel. 

Contraterrorisme is de term die gebruikt wordt om het geheel van overheidsmaatregelen ter bestrijding van terrorisme aan te duiden. Die term wordt echter ook misbruikt door extreemrechtse groeperingen die geweld plegen tegenover vluchtelingen en migranten. Op die manier 'beschermen' ze de eigen bevolking.  

De korte zin ‘Wir schaffen das (het lukt ons wel)’ ging de geschiedenisboeken in als antwoord op de vluchtelingencrisis. Duitse bondskanselier Angela Merkel zag het op 31 augustus 2015 wel erg rooskleurig in. Dat gold jammer genoeg niet voor de Duitse bevolking.

Het Duitse ministerie voor vluchtelingen telde in 2015 meer dan vijfhonderd misdaden tegen vluchtelingencentra. Sommige daarvan waren een poging tot massamoord. Zo gooiden enkele extreemrechtse militanten een brandbom in een opvangplaats in Altenburg waarbij tientallen gewonden vielen. In datzelfde jaar nam een groep van meer dan tien Duitse mannen enkele Syrische vluchtelingen met honkbalknuppels onder handen. Even later gebeurde hetzelfde in een andere stad.

Terwijl meer dan honderd mensen door zulke aanvallen gewond raakten in het jaar 2015, werden slechts vier personen veroordeeld. Duitstalige krant Die Zeit meldde dat buurtbewoners van vluchtelingencentra het soms niet erg vinden dat de vluchtelingen worden opgeschrikt, en daarom weigeren te getuigen.

De laatste jaren nam het geweld af. In de eerste helft van 2017 registreerde de overheid nog 264 aanslagen op asielcentra, de helft minder in vergelijking met 2015, en 642 afzonderlijke aanvallen op asielzoekers.

Ook in Zweden is er een duidelijke toename van extreemrechts geweld tegenover vluchtelingen. Opnieuw springt het jaar 2015, de start van de vluchtelingencrisis in Europa, eruit. In oktober brandden acht verschillende gebouwen af die reeds dienden of bestemd waren als opvangcentra voor migranten.

Diezelfde maand drong Anton Lundin Pettersson, een 21-jarige Zweed een school binnen gewapend met een zwaard. Hij doodde drie mensen en koos er enkel slachtoffers uit met een donkere huidskleur. De dader bleek neonazistische ideeën te hebben.

Frankrijk, na de aanslagen in november 2015 groeide het extreemrechts verzet tegen vluchtelingen. Zelfs de politie gedraagt zich minder tolerant tegenover mannen met een donkere huidskleur. Ze worden volgens onderzoek van Human Rights twintig keer vaker gecontroleerd. 

In Calais, waar duizenden vluchtelingen ronddoolden, was er over het algemeen veel politiegeweld tegen vluchtelingen in het kamp. Dat rapporteerde de Engelse en Welshe mensenrechtencommissie. Maar liefst 75 procent van de vluchtelingen kreeg daar te maken met politiegeweld. 

In 2016 werd het reusachtig kamp immers opgeruimd, waarna de politie krampachtig trachtte te voorkomen dat er nieuwe kampen ontstonden. Om dat te verhinderen zette de politie overmatig veel geweld in volgens mensenrechtenorganisaties. Zo vernielden ze hun eigendom en zetten ze traangas in om de verdeling van eten te verhinderen en migranten uit hun slaap te verstoren. Bovendien weigerden lokale autoriteiten om de vluchtelingen water en sanitaire voorzieningen te verschaffen. Uit noodzaak opende de overheid vier nieuwe opvangplaatsen die eventjes als noodopvang dienden.

In juni dit jaar werden nog tien mannen in Frankrijk gearresteerd die aanslag op de moslimgemeenschap planden.