Er rot iets in de staat Venezuela: 5 antwoorden over de huidige crisis

Prijzen stijgen enorm, nergens kan nog met contant geld worden betaald en de kassa's kunnen alle nullen door de inflatie niet meer aan. Volgens een recent onderzoek van drie Venezolaanse universiteiten leeft 90 procent van de bevolking momenteel in armoede terwijl 60 procent toegeeft dat ze 's ochtends opstaan met honger omdat ze de middelen niet hebben om eten te kopen.

Orlando Verde, auteur en geboren in Venezuela, vertelt in "De Ochtend" dat het dagelijkse leven vooral onzeker is geworden voor de meeste mensen: "Je moet echt een berg geld hebben om een koffie te betalen. Heel veel mensen schakelen over op ruilen in plaats van een betaling. Er is een enorm tekort aan levensmiddelen en medicijnen. Daarnaast worden mensen zonder reden of proces in de gevangenis gegooid."

(lees verder onder de video)

Rond de eeuwwisseling was Venezuela nochtans een lichtend voorbeeld van een Zuid-Amerikaans land in ontwikkeling, vooral dankzij de enorme oliereserves van het land. Onder voormalig president Hugo Chávez werd er geïnvesteerd in gezondheidszorg, alfabetisering en onderwijs. Waar het land volgens Verde fout ging, is het niet diversifiëren van de economie: "Het land is volledig afhankelijk van olie. Sinds 2013 daalde de olieprijs en is het moeilijker om alle sociale projecten te betalen."

(lees verder onder de foto van Chávez)

Na de dood van Chávez in 2013 nam Nicolás Maduro het nationale roer over. Hij erfde daarbij een land in moeilijke financiële tijden, iets wat hij zelf steeds als "een economische oorlog tegen imperialistische vijanden" bestempelde. Maar Verde legt de schuld ook bij de persoon Maduro zelf: "Maduro is duidelijk minder charmant en heeft minder overtuigingskracht dan zijn voorganger. Minder mensen blijven dus overtuigd van het nationale project."

Door de kelderende olieprijzen en het financiële wanbeleid kreeg het land te kampen met hyperinflatie. Het Internationaal Monetair Fonds voorspelde onlangs dat het inflatiepercentage in Venezuela dit jaar nog de 1 miljoen procent zou overschrijden, wat de Venezolaanse bolivar bijna waardeloos maakt. Voor een Venezolaanse bolivar kreeg iemand bij een wisselkantoor tot voor kort 0,0000035 euro. Een brood bij de bakker kostte zo ongeveer 183.000 bolivares. 

Door de economische crisis raakten steeds meer mensen ook misnoegd over het politieke beleid van president Maduro. In 2017 stierven 165 mensen tijdens protesten tegen de regering en ook in de eerste maanden van 2018 bleven mensen op straat komen voor betere politieke en sociale omstandigheden. 

(lees verder onder de foto)

Toch wordt Maduro de grote winnaar in de parlementsverkiezingen van mei dit jaar. Auteur Orlando Verde vertelt dat mensen compleet gedesillusioneerd zijn: "Mensen protesteren niet meer. Ze geloven niet meer in het electorale systeem. Protesten leiden blijkbaar tot meer macht van de overheid, dus hebben ze geen nut. Mensen geloven niet meer in de democratie en dat laat de deur open voor geweld en meer conflict."

(lees verder onder de video)

Duizenden mensen verlaten intussen dagelijks Venezuela. Volgens de Verenigde Naties zijn sinds 2015 2,3 miljoen mensen het land ontvlucht, dat is ongeveer 7 procent van de hele bevolking. De meesten trekken naar buurlanden Brazilië, Chili, Peru, Colombia en Ecuador. Dat laatste land zag alleen dit jaar al meer dan een half miljoen Venezolanen de grens oversteken.

Die buurlanden zien de toestroom van vluchtende Venezolanen met lede ogen aan en de sfeer aan de verschillende landsgrenzen wordt steeds grimmiger. Ecuador voerde vorige week een nieuwe maatregel in waarbij Venezolanen die de grens willen oversteken in het bezit moeten zijn van een geldig paspoort. Een identiteitskaart was voordien genoeg om het land binnen te mogen. In Brazilië leidde de vluchtelingentoestroom zelfs tot xenofoob geweld. Bendes staken daar een vluchtelingenkamp in brand en reden honderden migranten opnieuw naar Venezuela. 

Verde erkent het grote probleem maar nuanceert: "Heel veel mensen trekken over de grens puur om basisproducten te kopen. De humanitaire crisis gaat vooral over de schaarste van basismiddelen zoals medicijnen, die mensen in de buurlanden proberen te vinden."

In een Facebook Live kondigde president Maduro maandag de oplossing voor de economische crisis aan: "We beginnen een herstelproces de volgende dagen, weken en maanden. Het is een revolutionaire formule... uniek in de wereld!" Een aantal maatregelen van het revolutionaire plan zijn het verhogen van belastingen en olieprijzen voor sommige bestuurders en het invoeren van een nieuwe munt, de bolivar soberano. Die soevereine bolivar heeft vijf nullen minder dan de vorige munteenheid.

(lees verder onder de foto)

Toen de nieuwe munteenheid dinsdag werd ingevoerd, kwam het land even tot stilstand. Winkels sloten om bankbiljetten te wisselen en vele mensen trokken niet naar het werk wegens onzekerheid. Vooralsnog zijn er geen nieuwe protesten of geweld, maar de overheid zette wel extra militaire krachten in om de rust te bewaren.

Verde vertelt dat een andere maatregel het minimumloon met 3.000 procent verhoogt: "Dat is absurd. Niemand weet waar de nieuwe maatregelen naartoe leiden. Er is een gewelddadig conflict aan de gang dat tot nu toe beperkt bleef tot straatprotesten en schermutselingen, maar het kan nog steeds escaleren."