"Vanaf nu controleren we alle Europese buitengrenzen op dezelfde manier"

Een Europese grens -en kustwacht is belangrijk omdat Europa een Schengenzone heeft, een verzameling van een aantal Europese landen waarbinnen personen vrij mogen reizen. Dat principe stond de afgelopen tijd onder druk door de toestroom van vluchtelingen. Niet elke lidstaat slaagde erin om de buitengrenzen even goed te controleren. Nu komt er dus één standaard, aldus Verhofstadt. "Er zullen geen verschillen meer zijn tussen een Griekse, Belgische, Bulgaarse, Franse en Duitse buitengrens", benadrukt Verhofstadt. "Die moeten allemaal op dezelfde manier gecontroleerd worden."

Over twee maanden, op zes december, gaat de grens- en kustwacht versterkt worden door 1.500 grenswachters die ze kan inzetten op plaatsen waar er zich problemen voordoen. Iets wat volgens Verhofstadt "zeker nodig zal zijn".

Tot heden hield Frontex zich bezig met de bewaking van de Europese buitengrenzen. Het agentschap had soms moeite om de lidstaten te mobiliseren om voldoende manschappen te mobiliseren. "Frontex was een soort van vrijwillige samenwerking: lidstaten waren niet verplicht om mee te doen en ze waren ook niet verplicht een bijdrage te betalen. Er waren maar enkele lidstaten die Frontex rechthielden."

Dat verandert nu, stelt Verhofstadt. "Dit is nu een Europees agentschap waar alle lidstaten toe moeten bijdragen, een agentschap met dubbel zoveel middelen als voorheen. Een korps van grenswachters wordt geen korps van lidstaten maar een korps van een Europees agentschap. Het volledige statuut is totaal anders dan het vroegere Frontex dat eigenlijk een vrijwillige samenwerking was die nooit echt van de grond is gekomen."

Lidstaten kunnen er dus niet langer onderuit om mensen en middelen te leveren, want anders volgen er sancties. "We kunnen lidstaten uitsluiten van voordelen in de regionale, sociale en structuurfondsen en dergelijke meer. "

Verhofstadt gaat er echter van uit dat lidstaten net heel graag zullen meewerken. "Iedereen heeft kritiek gehad op het asiel- en migratiebeleid van de Europese Unie. De voornaamste kritiek die vanuit vele landen kwam, vooral van Oost-Europa, was dat er eerst een ernstig beheer en management van de buitengrenzen moest komen alvorens er allerlei verplichtingen en quota werden opgelegd aan lidstaten. Ik was het daar volledig mee eens."

Het plan voor een Europese grens- en kustwacht werd dan ook in 9 maanden tijd gerealiseerd, "een van de snelste voorstellen die Europa in de praktijk heeft omgezet". Verhofstadt ziet nog een grootse toekomst voor het agentschap. Zo ziet hij het stilaan evolueren naar een Amerikaanse grens- en kustwacht die verantwoordelijk is voor alle buitengrenzen en die tientallen keer groter is en over meer middelen beschikt dan het net opgestarte Europese agentschap.