Oud-nazi na lang getouwtrek toch uitgeleverd aan Duitsland
De 95-jarige oud-nazi Jakiw Palij, die vroeger werkte in een concentratiekamp, is na lang getouwtrek uitgeleverd aan Duitsland. De voormalige SS'er vluchtte na de oorlog naar de VS en kocht zijn huis in Queens van een Holocaust-overlevende.
De wijk Jacksons Heights in Queens behoort tot de cultureel meest diverse delen van New York. Niet bepaald een voor de hand liggende woonplaats voor een nazi. Toch leefde de oud-concentratiekampbewaarder Jakiw Palij daar decennialang. Na veertien jaar diplomatiek touwtrekken is de 95-jarige eergisteren uitgeleverd aan Duitsland, onder druk van Donald Trump.
Jakiw Palij werd in 1923 geboren in Pjadyky, een dorp dat voor de Tweede Wereldoorlog in Polen lag, inmiddels is het Oekraïens. Over de jeugd van de oorlogsmisdadiger is niets bekend, tot hij op 18-jarige leeftijd opduikt op de rekrutenlijst van de SS-opleidingsschool Trawniki.
Daar werden jongens uit de omgeving opgeleid voor de buitenlandse bataljons van de SS. Ze konden er ‘oefenen’ op de gevangenen in het nabijgelegen kamp. Toen de zesduizend Joodse gevangenen in Trawniki in oktober 1943 werden vermoord, was Palij daar volgens de Amerikaanse justitie bij betrokken.
In 1966 kocht hij een huis in Queens, twee verdiepingen rode baksteen. De vorige eigenaar was een Holocaust-overlevende
Gelogen
Zes jaar later kwam Palij per schip aan in New York. Een visum kreeg hij na te hebben gelogen dat hij tijdens de oorlog op het boerenbedrijf van zijn vader en in fabrieken werkte. In 1966 kocht hij een huis in Queens, twee verdiepingen rode baksteen. De vorige eigenaar was een Holocaust-overlevende.
Justitie kwam Palij op het spoor in 1993 na een tip uit Polen. Het duurde acht jaar voor hij zijn lidmaatschap van de SS bekende; betrokkenheid bij de Holocaust heeft hij nooit toegegeven. Sinds 2004 probeerden de VS hem aan Duitsland uit te leveren, nadat het Amerikaanse staatsburgerschap hem was afgenomen. Voor zijn huis demonstreerden sindsdien regelmatig Joodse Amerikanen.
Trump
Duitsland weigerde Palij veertien jaar lang op te nemen. Juridische noodzaak was er niet, omdat hij nooit Duits staatsburger is geweest. Maar Donald Trump verhief het uitzetten van ‘de laatste nazi’ tot diplomatieke prioriteit in gesprekken met Angela Merkel en haar minister van Buitenlandse Zaken, Heiko Maas, zo schreef The New York Times. Donald Trump ziet Palij’s vertrek dan ook als een persoonlijke overwinning. "President Obama heeft het geprobeerd, ze hebben het allemaal geprobeerd. Wij hebben hem eruit gekregen – weg", zei hij volgens Amerikaanse media.
Volgens juridische experts in de Süddeutsche Zeitung, is de kans klein dat Palij in Duitsland zal worden vervolgd, omdat het bewijsmateriaal naar Duitse maatstaven waarschijnlijk ontoereikend is. De kans is dus groot dat de ex-kampbewaker zijn laatste dagen slijt in het verpleeghuis in de buurt van Münster, waar hij sinds dinsdag woont.