"Ieder glas alcohol vormt gezondheidsrisico": nieuwe grootschalige studie is pleidooi voor abstinentie

De studie, die vrijdag werd gepubliceerd in het medisch tijdschrift The Lancet, werd uitgevoerd door het Institute of Health Metrics and Evaluation (IHME) in Seattle in de VS. Ze onderzochten de effecten van alcohol in 195 landen tussen 1990 en 2016. Ze gebruikten de data uit 694 studies om na te gaan hoe frequent er werd gedronken en de data uit 592 studies over 28 miljoen mensen om de risico's vast te stellen. 

Alcohol veroorzaakte in 2016 2,8 miljoen doden. Het was de belangrijkste risicofactor voor ziekte en vroegtijdige sterfte bij mensen van 15 tot 49 jaar; in 20% van de sterftegevallen in die leeftijdsgroep is de doodsoorzaak alcoholgerelateerd (tuberculosis, verkeersongevallen, zelfmoord, etc.). 

Vaak wordt gezegd dat elke dag een glaasje wijn of een pint bier geen kwaad kan. Deze studie spreekt dat tegen. Eén drankje per dag drinken gedurende één jaar verhoogt bij 15- tot 95-jarigen het risico op een van de 23 alcoholgerelateerde gezondheidsproblemen zoals kanker, hart- en vaatziekten, beroerte, cirrose, ongevallen, geweld, enz. met 0,5%, zeggen de auteurs. 

Dat kan weinig klinken, maar het komt overeen met een sterftecijfer van 100.000 sterftegevallen wereldwijd per jaar, zegt Dr. Emmanuela Gakidou van het IHME, hoofdauteur van de studie, en dat voor één drankje per dag. 

Volgens haar ondersteunen deze bevindingen ander recent onderzoek dat "duidelijke en overtuigende correlaties tussen alcoholgebruik en vroegtijdig overlijden, kanker en cardiovasculaire problemen" heeft gevonden.

"De mythe dat een of twee glazen per dag goed voor je zijn, is slechts een mythe," zegt ze. Alleen abstinentie minimaliseert het risico op ziekte, aldus Gakidou.

Alcohol vormt een grote risicofactor voor kanker in de leeftijdsgroep boven de vijftig, vooral bij vrouwen. Onderzoek heeft aangetoond dat één op de dertien kankers in het Verenigd Koninkrijk alcoholgerelateerd waren. Op globaal niveau heeft 27,1 procent van sterfte door kanker bij vrouwen en 18,9 procent bij mannen boven de vijftig met hun alcoholgewoontes te maken. 

Bij jongere mensen zijn de belangrijkste alcoholgerelateerde oorzaken tuberculosis, verkeersongevallen en zelfmoord. 

Vooral voor de Denen, Roemenen en Oekraïners is de studie slecht nieuws. Wereldwijd drinkt één op de drie mensen, goed voor 2,4 miljard alcoholgebruikers. Maar ze zijn niet gelijkmatig verdeeld. Denemarken is het land met de meeste drinkers: 95,3 procent van de vrouwen en 97,1 procent van de mannen consumeren alcohol. Roemeense mannen en Oekraïense vrouwen drinken dan weer het meest in kwantiteit: respectievelijk 8,2 en 4,2 alcoholische units per dag. 

In Pakistan en Bangladesh wordt er het minst gedronken. Ongeveer 1% van de bevolking geeft daar aan alcohol te drinken. 

De auteurs zien in de resultaten een bevestiging dat overheden hun gezondheidsadviezen moeten herzien en volledige onthouding van alcohol als enige juiste advies moeten overwegen. Ze pleiten voor hogere belastingen op alcohol en een restrictie van verkooppunten en openingsuren om de beschikbaarheid te beperken. 

"Al deze beleidsmaatregelen zouden een belangrijke bijdrage leveren om alcoholconsumptie in te perken. Het is een cruciale stap om de gezondheidsrisico's van alcoholconsumptie in te dijken", aldus Gakidou. 

Hoewel de cijfers zeer duidelijk zijn, is niet iedereen het eens met de interpretatie. "Gezien het plezier dat mensen beleven aan gematigd drinken lijkt de conclusie dat er niet zoiets bestaat als "veilige alcoholconsumptie" geen argument voor onthouding", zegt David Spiegelhalter van de universiteit van Cambridge. 

"Er is geen volledig veilige manier van autorijden, maar de overheid raadt de mensen ook niet aan dat te vermijden. Als je er even bij stilstaat, er is ook geen veilige manier van leven, maar daarom raadt nog niemand abstinentie aan", aldus Spiegelhalter.