Paniek over zoekgeraakte Russische kern-kruisraket
De nieuwe kernwapens voor het Russische leger leiden tot ongerustheid over de grens, maar niet op de manier die het Kremlin voor ogen had.
Amerikaanse media berichtten deze weken over een vertrouwelijk rapport van de eigen inlichtingendiensten waarin staat dat een Russische test met een nucleaire kruisraket mislukt is. Het wapen zou eind vorig jaar kort na de lancering in zee zijn gestort. De Russische strijdkrachten zouden de raket nu zoeken op de zeebodem, en het wapen vervolgens naar boven willen halen.
De Noorse minister van milieuzaken Ola Elvestuen toonde zich meteen bezorgd. Tegen de lokale krant Barents Observer zei hij dat het goed is dat vanuit de stad Tromsø onderzoeksteams het noordelijke grensgebied met Rusland controleren op verhoogde radioactiviteit. In de tussen Noorwegen en Rusland gelegen Barentsz-zee bevinden zich ook belangrijke visgebieden waar beide landen gebruik van maken.
In maart dit jaar kondigde president Vladimir Poetin een aantal krachtige nieuwe wapens in het Russische kernarsenaal aan
Rusland en Noorwegen onderhouden een bijzondere relatie. Aan de ene kant kijkt Oslo argwanend naar zijn grote buurland, en wordt er flink in defensie geïnvesteerd. Tegelijkertijd werken beide landen pragmatisch samen rond natuur- en visserijbeheer in het noordpoolgebied.
De Noorse en Amerikaanse inlichtingendiensten hebben bevestigd dat er vorig jaar twee testen van de nieuwe Russische kruisraket bij Nova Zembla plaatsvonden. Rond Matotsjkin Sjar, de zeestraat die de twee grote eilanden van Nova Zembla van elkaar scheidt, bevindt zich al sinds de Sovjet-Unie een belangrijke legerbasis voor proeven met kernwapens. Volgens de Noren stortte één kruisraket al kort na de lancering op land neer, en een tweede belande dichtbij de kust in zee.
In maart dit jaar kondigde president Vladimir Poetin een aantal krachtige nieuwe wapens in het Russische kernarsenaal aan. Een daarvan zou een kruisraket zijn die niet alleen over een kernkop beschikt, maar ook over een kleine kernreactor. Daardoor zou het wapen een onbeperkt bereik hebben, en via lange routes in staat zijn om Amerikaanse raketverdediging te omzeilen.
Poetin liet destijds ook een kort filmpje zien van een volgens hem succesvol verlopen testlancering, maar waarschijnlijk is de raket niet ver gekomen. De lancering vindt namelijk plaats met een conventionele startmotor, waarna de kernreactor de voortstuwing hoort over te nemen. Als de raketten kort na de lancering alweer neerstortten, is de kernreactor waarschijnlijk nooit in werking getreden.
Dat is misschien maar beter ook. Wetenschappers waarschuwen al enige tijd dat het levensgevaarlijk is om de nucleaire voortstuwing van de kruisraket echt te testen. Een kruisraket is eigenlijk een onbemand kamikazevliegtuigje dat zich op vooraf ingevoerde coördinaten te pletter stort. Zeker als dat op land gebeurt, kan de geactiveerde kernreactor oververhit raken of gaan lekken, en een milieuramp veroorzaken. De Russische marine moet nu hopen dat de raket in de Barentszee nog geen lekkages vertoont op het moment dat zij het wapen van de zeeboden optilt.