"Een jaar" crisis rond de verdrijving van de Rohingya uit Myanmar
Een jaar geleden vormden aanvallen van rebellen de directe aanleiding voor een van de grootste etnische zuiveringen van de voorbije decennia: de brutale verdrijving van 800.000 Rohingya uit het Aziatische land Myanmar (Birma).
Voor de duidelijkheid: de titel bovenaan is wat misleidend. De crisis rond de Rohingya-minderheid in de deelstaat Rakhine (Arakan) in het westen van Myanmar is al veel ouder en in 2012 en 2016 waren er al meer dan 100.000 mensen met geweld verdreven naar buurland Bangladesh.
Net als toen was de directe aanleiding voor de crisis van vorig jaar een serie aanvallen op politie- en legerposten door een Rohingya-rebellengroep, de Arakan Rohingya Salvation Army (ARSA). Daarbij vielen enkele tientallen doden.
Het leger van Myanmar sloeg meteen keihard terug. Op grote schaal staken militairen -maar ook burgers van de boeddhistische Rakhine of Rakhaing -die andere grote bevolkingsgroep in de deelstaat Rakhine- dorpen van Rohingya in brand. Op grote schaal werden vrouwen verkracht en daarna samen met hun mannen en kinderen gedood. Hoeveel mensen er zijn vermoord, is niet duidelijk, maar het zou gaan om duizenden.
Voor de schaduw van die terreur uit kwam over het land en via bootjes over de Golf van Bengalen een vluchtelingenstroom op gang naar het buurland Bangladesh zoals de wereld zelden heeft gezien. Het werden er honderdduizenden en uiteindelijk zouden meer dan 800.000 Rohingya op enkele maanden tijd in Bangladesh aankomen. Telkens opnieuw vertelden ze gruwelverhalen over aanvallen, mishandelingen en moorden door het leger van Myanmar en boeddhistische Rakhaing (of Arakanezen).
De zwanenzang van Aung San Suu Kyi
Een jaar later zitten er nu meer dan een miljoen Rohingya in Bangladesh, een straatarm en al overbevolkt land dat hen zo goed en zo kwaad als het gaat opvangt. Toch zijn zowel Bangladesh als internationale hulporganisaties tot niet veel meer in staat dan minimale noodopvang in de gigantische vluchtelingenkampen zoals Kutupalong nabij Cox's Bazaar. De Rohingya hebben er af te rekenen met ziektes, ondervoeding, met wilde olifanten die tenten en hutten vertrappelen en de hevige moessonregens hebben de voorbije maanden lelijk huisgehouden in de kampen.
Er is geen enkel vooruitzicht op een terugkeer of oplossing, want Myanmar wil hen eigenlijk niet terug. In 1982 heeft de voormalige militaire dictator Ne Win de Rohingya hun nationaliteit afgenomen en sindsdien worden ze beschouwd als illegale migranten uit Bangladesh. Dat de meeste Rohingya moslim zijn -de meerderheidsgodsdienst in Bangladesh- wordt dan als argument gebruikt. Een kleine minderheid van hindoes bij de Rohingya zit dan weer tussen twee vuren: tussen moslims en het Myanmarese leger.
De crisis is echter niet enkel toe te schrijven aan de militairen die nog altijd beslissen over grensgebieden en veiligheid in Myanmar, ondanks de democratisering van enkele jaren geleden. Nobelprijswinnares voor de Vrede en voormalig kampioene van de democratie en de mensenrechten Aung San Suu Kyi heeft tot verbazing van velen de brutale repressie verdedigd of geminimaliseerd. Zij leidt de regering van Myanmar en is dus zekere zin mede verantwoordelijk voor het drama. Haar Nationale Liga voor de Democratie (NLD) steunt echter vooral op de Birmaanse meerderheid in Myanmar en de meesten daar zijn het eens met de harde aanpak van de Rohingya. Het zijn die mensen die Aung San verkozen hebben.
De bittere ironie is dat het door Birmanen gecontroleerde leger van Myanmar nu ook de boeddhistische Arakanezen in Rakhine onderdrukt uit vrees voor afscheuringsbewegingen. Dat gebied werd pas in 1784 met geweld ingelijfd bij het Birmaanse rijk en daarbij zijn toen duizenden boeddhisten en Rohingya gedood, verdreven of gedeporteerd. Of hoe de geschiedenis zich kan herhalen.
VIDEO: bekijk hieronder de reportage uit "Terzake"
VIDEO: bekijk hieronder de reportage uit "Het journaal"
