Amerikaanse senator John McCain overleden

John McCain werd eind augustus 1936 geboren in de Kanaalzone van de VS in Panama. Nadat hij in 1958 zijn opleiding bij de marine had voltooid, vocht hij onder meer als marinepiloot in de Vietnamoorlog. 

Hij verloor twee keer bijna het leven en werd in 1967 krijgsgevangen gemaakt in Noord-Vietnam. Hij onderging 5,5 jaar martelingen en gevangenschap, twee jaar in eenzame opsluiting. 

In 1968 wilden de Noord-Vietnamezen hem vrijlaten omdat zijn vader bevelhebber van de Amerikaanse troepen in de regio was geworden. McCain eiste echter dat alle krijgsgevangenen die voor hem gepakt waren, ook vrij zouden komen, maar dat werd geweigerd.

Hij keerde dankzij de Vredesakkoorden van Parijs in 1973 terug als oorlogsheld. In 1977 werd Mcain contactpersoon tussen de marine en de Senaat. Als politicus zou hij zich altijd blijven afzetten tegen folterpraktijken. Zo ijverde hij voor de sluiting van de omstreden gevangenis in Guantanamo. 

Met zijn tweede huwelijk in 1980 met een rijke vrouw uit Arizona, Cindy Lou Hensley, kwam McCains politieke carrière in een stroomversnelling terecht.

Het huwelijk bracht hem behalve geld ook connecties en een basis die hem trouw bleef: Arizona. McCain werd in 1982 gekozen tot lid van het Huis van Afgevaardigden. 

McCain zat al sinds 1987 in de Senaat, waar hij als 'maverick' gold - een van de mannen die niet altijd de partijlijn volgt en ook een dissidente mening durft te verkondigen, onder ander wanneer hij het over immigratie, belastingverlaging of het klimaat had. Hij was een van de invloedrijkste leden van het Congres en genoot respect over de partijgrenzen heen. 

Toen hij in 2008 presidentskandidaat was en het tegen de Democraat Barack Obama moest opnemen, koos hij de rechtse gouverneur van Alaska en politiek plompe politica Sarah Palin aan zijn zijde. Hij was vaak samen met president Bush te zien. Het mocht niet baten. De financiële crisis van dat jaar stelde bovendien de Republikeinse jaren onder president George Bush (2001-2009) in een naar daglicht. McCain verloor smadelijk.

McCain was zeer kritisch voor Trump. Na zijn persconferentie met de Russische president Vladimir Poetin midden juli noemde hij Trump nog incompetent.

Tijdens campagnemeetings de voorbije weken liet Trump zich herhaaldelijk negatief uit over de zwaar zieke senator, zonder hem bij naam te noemen. Tijdens een toespraak in Florida hekelde Trump bijvoorbeeld dat McCain het voorbije jaar tegen een wetsontwerp heeft gestemd om ziekteverzekering Obamacare deels af te schaffen. De beslissing beviel Trump allerminst.

Ook tijdens de verkiezingen spotte Trump met McCain. In juli 2015 zei hij dat McCain geen oorlogsheld is, omdat hij tijdens de Vietnam-oorlog gevangengenomen is. "Ik hou van mensen die niet gevangen zijn genomen", zei Trump toen.

McCain was sinds 2014 bovendien voorzitter van de machtige senaatscommissie Strijdkrachten. In de zomer van 2017 werd bij hem een agressieve hersentumor vastgesteld. Eerder deze week deelde zijn familie nog mee dat de behandeling van de senator werd stopgezet.

McCain laat zijn vrouw Cindy en zeven kinderen achter.

Gewezen president Barack Obama zegt dat John McCain, zijn rivaal in de verkiezingen van 2008, met hem een visie op de Verenigde Staten deelde als "plaats waar alles mogelijk is - en op burgerschap als onze patriottistische plicht om ervoor te zorgen dat dat voor altijd zo blijft".

"We waren deel van verschillende generaties, hadden compleet verschillende achtergronden, en beconcurreerden elkaar op het hoogste politieke niveau. Maar we deelden, naast al onze verschillen, een trouw aan iets hoger - de idealen waarvoor generaties Amerikanen en migranten hebben gevochten, gemarcheerd en opofferingen hebben gebracht", zegt Obama.

Obama en zijn vrouw Michelle bieden hun "meest oprechte medeleven" aan aan de familie-McCain. "Weinigen onder ons zijn getest zoals John, of zijn gevraagd om moed te tonen zoals hij. Maar ieder van ons kan ernaar streven om het hogere belang boven het onze te stellen", zegt Obama.

President Trump betuigde kort zijn medeleven op Twitter. "Mijn diepste medeleven en respect gaan uit naar de familie van senator John McCain. Onze harten en gebeden zijn bij jullie", schreef hij.

Joe Biden, voormalig vicepresident onder Barack Obama en ondanks hun politieke meningsverschillen een goede vriend van John McCain, schreef een lang eerbetoon op Twitter. "John McCain was veel dingen - een trotse alumnus van de Naval Academy, een collega in de senaat, een politieke tegenstander. Maar voor mij was John, meer dan wat ook, een vriend. Hij zal erg gemist worden", aldus Biden.

Ook voormalig president George W. Bush heeft al gereageerd. "Hij was een vriend die ik erg ga missen. John McCain was een man van diepe overtuiging en een patriot van de hoogste orde", aldus Bush.

De fractieleider van de Republikeinen in de Senaat, Mitch McConnell, sprak van een "treurige dag" voor de VS. McCains vriend en partijgenoot Lindsey Graham schrijft op Twitter dat "Amerika en Vrijheid een van hun grootste voorvechters verloren hebben... En ik ben mijn beste vriend en mentor kwijt".

De Democratische fractieleider in de Senaat, Chuck Schumer, kondigt aan een resolutie te willen voorleggen om het Senaatsgebouw naar McCain te vernoemen. De overleden politicus was "een fantastisch man". McCain was "niet bang om de waarheid te vertellen aan de machtigen. Zulke mensen zijn zeldzaam geworden".