Betonstop in 2040? Vlaamse gemeenten zullen een tandje moeten bijsteken
Om in Vlaanderen tegen 2040 tot een absolute betonstop te komen, zoals de Vlaamse regering het wil, zullen de meeste Vlaamse gemeenten een serieus tandje moeten bijsteken. Dat blijkt uit het “Betonrapport” van Natuurpunt dat vandaag is verschenen.
Vlaanderen behoort tot de regio’s van Europa waar de open ruimte het snelst verdwijnt. Om die trend te keren heeft de Vlaamse regering het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen opgesteld. Volgens het plan mag er in 2040 geen open ruimte meer verdwijnen.
Om dat doel te bereiken moet er geleidelijk aan een “betonstop” worden ingevoerd. Vandaag wordt er elke dag in Vlaanderen meer dan 5 hectare open ruimte opgeofferd aan bebouwing. In 2025 mag dat maar 3 hectare meer zijn, om uiteindelijk in 2040 te komen tot een totale betonstop.
Betonmolen draaide overuren
Een maand voor de gemeenteraadsverkiezingen heeft natuurorganisatie Natuurpunt gekeken hoe de 308 gemeenten in Vlaanderen met hun open ruimte omspringen. Natuurpunt heeft voor zijn “Betonrapport” cijfers vergeleken uit de periode 2005-2016.
Uit de cijfers blijkt dat de betonmolen in die periode niet heeft stilgestaan. In slechts 45 gemeenten werd er gebouwd zonder dat er open ruimte verdween. In de overige gemeenten gebeurde dat wel. De gemeenten die geen open ruimte opofferden, kozen voor “verdichting”: ze bouwden bijvoorbeeld appartementsgebouwen op percelen waar er voorheen gezinswoningen waren zodat ze op dezelfde oppervlakte meer mensen konden huisvesten dan voorheen.
Antwerpse Noorderkempen
Het meeste “beton” is er in de periode 2005-2016 bijgekomen in de provincie Antwerpen (25 procent van het totaal voor Vlaanderen), gevolgd door Oost- en West-Vlaanderen. Limburg heeft van alle Vlaamse provincies nog de meeste open ruimte, al het is wel de enige provincie waar er in 2016 meer hectaren open ruimte zijn opgeofferd dan in de 10 jaren ervoor (1,1 hectare per dag tegenover 1 per dag).
In de provincie Antwerpen is de meeste open ruimte verdwenen in de Noorderkempen, in gemeenten als Wuustwezel, Merksplas en Brecht. Hoogstraten is de absolute uitschieter. Daar is in er in de periode 2005-2015 gemiddeld 815 vierkante meter beton per dag bijgekomen. Heel wat open ruimte is er opgeofferd aan woningen, industrie en grootschalige landbouwbedrijven.
Ook positieve voorbeelden
In de provincie Antwerpen zijn er ook positieve voorbeelden te vinden. In de Rupelstreek hebben gemeenten als Boom en Niel oude steenbakkerijen heringericht als woningen of afgebroken om open ruimte te verkrijgen. In die gemeenten is er in 10 jaar tijd meer beton verdwenen dan er is bijgekomen.
Met het Betonrapport willen we de gemeenten duidelijk maken waar ze aan toe zijn.
“Het is zeker niet onze bedoeling om gemeenten in een slecht daglicht te plaatsen”, zegt woordvoerder Hendrik Moeremans van Natuurpunt. “Met ons Betonrapport willen we hen eerder duidelijk maken waar ze aan toe zijn. Iedereen in Vlaanderen is zich intussen bewust van het belang van open ruimte. Gemeentebesturen mogen niet achterblijven. Zij moeten de daad bij het woord voegen. We hopen dat de partijen die na de gemeenteraadsverkiezingen het bestuur zullen vormen ons rapport als inspiratie zullen gebruiken.”