Hoe veilig is elektronisch stemmen? Crombez pleit voor meer transparantie

Terwijl aan Waalse kant op 14 oktober overal met potlood en papier gestemd wordt, zal in Vlaanderen meer dan ooit digitaal gestemd worden. Zo zal er binnenkort in 163 Vlaamse gemeenten elektronisch gestemd worden, tegenover 151 gemeenten in 2012 en 143 in 2006.

In De Tijd en De Morgen toont politicoloog Bart Maddens (KU Leuven) zich bijzonder kritisch voor die evolutie. Voor hem is daarmee "het ultieme bewijs geleverd dat de Walen verstandiger zijn dan de Vlamingen", schrijft hij in De Tijd. "Het is een principiële kwestie: het verkiezingsproces moet van a tot z transparant en controleerbaar zijn", zegt hij aan De Morgen.

Stemt u in oktober elektronisch? Ontdek het hier op onze interactieve kaart.

Sp.a-voorzitter John Crombez is het daar volledig mee eens. "De manipulatie van verkiezingen is een actueel thema. Er zijn ook landen die om veiligheidsredenen beslist hebben het elektronisch stemmen af te voeren. Kijk naar Nederland waar men na een veiligheidsanalyse heeft beslist om terug te keren naar het potlood. Waarom maken we dan in Vlaanderen de omgekeerde beweging? Is het bij ons wél veilig? Die garantie moet er zijn", vindt Crombez.

"Ik pleit niet zomaar voor een terugkeer naar potlood en papier. Maar als er zoveel vragen zijn over de traceerbaarheid, de controleerbaarheid en de mogelijke manipulatie van stemmen moeten we toch duidelijkheid krijgen over de veiligheid van onze elektronische stemprocedure? Als minister Jambon (minister van Binnenlandse Zaken, red.) zijn zaken op orde heeft, dat hij dan tekst en uitleg geeft. Misschien is dat effectief zo, maar dan is het belangrijk om die duidelijkheid te geven", meent Crombez.

Dat er na de verkiezingen steekproeven zullen komen om te controleren of de elektronisch uitgebrachte stemmen overeenkomen met de papieren bewijzen, is voor Crombez onvoldoende. Hij pleit voor een bredere veiligheidsanalyse van de procedure op zich. "Dat kan niet vervangen worden door wat ex-post steekproeven achteraf".

Volgens het kabinet-Jambon is de veiligheid van de stemprocedure alvast een "absolute prioriteit", zowel voor Binnenlandse Zaken als voor het Centrum voor Cyberveiligheid België (CCB). "We besteden enorm veel aandacht aan mogelijke hacking en manipulatie. Dat is een centraal punt in de voorbereiding van de verkiezingen", legt woordvoerder Olivier Van Raemdonck uit.

"Als daarover vragen zijn, kunnen die altijd in het parlement gesteld worden en zal de minister antwoorden", klinkt het. Maar het is ook weer niet de bedoeling alle details over de veiligheidsprocedures op de straatstenen te gooien. "Dat zouden hackers maar al te graag hebben", aldus Van Raemdonck.

"We staan in dit land ver op het vlak van de beveiliging van de stemprocedure. Daar mogen we best fier op zijn", stelt Van Raemdonck. Het kabinet-Jambon is er ook van overtuigd dat de procedure die in oktober zal gebruikt worden, nog veiliger zal zijn dan in het verleden. Zo gebeurt het stemproces op zich bijvoorbeeld "volledig los van het internet" en is er ook in het allerslechtste scenario altijd een back-up voorzien.