Vijf tips om "terug-naar-school-stress" bij kinderen weg te nemen
Ervaren kinderen extra stress voor het begin van het nieuwe schooljaar, en zo ja, wat kunnen we daar dan aan doen? De ouders kunnen een heel grote rol spelen, zeggen experts. Wij lijsten vijf tips op : "Creëer een rustige omgeving thuis, en stress vooral niet zelf als ouder." Als er een probleem is, ga dan in dialoog met je kind en luister goed. En als preventiemaatregel is een Green Hour misschien een goed idee.
Eerst en vooral dit: een beetje gezonde stress voor het schooljaar kan zeker geen kwaad: "Soms willen we alles regelen en oplossen, maar dat is ook niet goed. Een probleem(pje) overwinnen maakt een kind sterker. Ik zie bij sommige ouders de balans doorschieten: als we alle mogelijke stress wegnemen, ondermijnt dat de weerbaarheid van een kind", zegt psychotherapeut Jürgen Peeters daarover.
Doctor in de psychologie en kinderpsychologe Inez Buyck vult aan: "Voor sommige kinderen kan de school net goed werken. Als zij te vrij gelaten zijn in de schoolvakantie, kan de school net stress verminderen, omdat er grenzen worden gesteld in een duidelijk afgelijnde omgeving. Die structuur en die discipline zorgt voor een gevoel van veiligheid. Het is niet omdat een kind school niet leuk vindt, dat dit per se gelijkstaat met stress."
Sommige kinderen kunnen moeilijker omgaan met het onvoorspelbare van de nieuwe situatie
Maar los daarvan kunnen kinderen weldegelijk stress hebben voor het nieuwe schooljaar, soms om heel specifieke redenen, soms om meer algemene redenen, zoals het onvoorspelbare en onverwachte dat hen te wachten staat: naast wie zullen ze zitten in de klas, en zal de leerkracht meevallen? "Sommigen hebben niet de zelfverzekerdheid om met die veranderende omstandigheden om te gaan. "Zal ik ermee kunnen omgaan" vragen ze zich af", zegt Inez Buyck.
Verschillende scholen houden deze week zogenoemde "terugkomdagen" om kinderen al wat vertrouwd te maken met hun nieuwe omgeving. Een goede zaak, zeggen experts, maar de rol die de ouders kunnen spelen is nog een stuk groter. Wij lijsten samen met Inez Buyck en Jürgen Peeters enkele algemene tips op.
1. Zorg er als ouder voor dat je er zelf ook klaar voor bent
Ook voor de ouders zelf is het eigenlijk een soort eerste schooldag met extra stressmomenten. Het is belangrijk dat zij ook zelf hun voorzorgen nemen om een zo vlekkeloze routine te hebben, want stress bij de ouders straalt nu eenmaal af op de kinderen.
"Probeer de ochtendspits te vermijden zodat je je zelf niet moet haasten", zegt Inez Buyck. "Kinderen spiegelen zich aan hun ouders", zegt ook Jürgen Peeters. Want als de ouders zich goed voelen en dat afstralen, zal het goed zitten bij het kind. "Als je als ouder zou zeggen: dat wordt moeilijk, dan kan dat extra stress veroorzaken bij het kind."
Kinderen spiegelen zich aan hun ouders, vermijd dus zelf stress-situaties
2. Creëer een baken van rust in huis, en begin vroeg genoeg aan de switch
Wat je als ouder kan doen, kan je ook voor je schoolgaande spruit doen: bereid alles goed voor, want dat brengt rust. Concreet kan je al voldoende op voorhand met de voorbereidingen beginnen, om te vermijden dat dingen last-minute moeten worden geregeld, zoals het kopen van schoolgerief.
Op die manier kan je de school al een beetje haar intrede laten doen in huis: zet de dingen op tijd klaar, en laat de kinderen ook al de dagen ervoor vroeger naar bed gaan, om de schoolroutine al wat binnen te brengen.
Laat de schoolroutine er al wat insluipen op voorhand
3. Toon als ouder het nut van school aan, en spreek er positief over
"Het is belangrijk dat je als ouder zelf positief praat over school," zegt Inez Buyck. Probeer op onbewaakte momenten de school in een goed daglicht te zetten, maar er is meer.
Als ouder kan je het nut aantonen van (bij)leren. "Je kan de school ook proberen integreren in het dagelijkse leven. Je kan pakweg je kind eens naar de bakker sturen waarbij het zelf de centen zal moeten tellen als het betaalt. Zo geef je de boodschap dat rekenen belangrijk is, en dat dit nodig is."
Kan de school soms toch een opgave zijn, na een lange en "vrije" vakantie voor de kinderen? "Dan kan je de boodschap geven dat papa en mama moeten gaan werken, en dat ook niet altijd graag doen, maar dat dat zo hoort."
Papa en mama doen soms ook dingen die ze niet graag doen
4. Ga in dialoog als er een probleem zou zijn, en laat je kind zelf meewerken aan de oplossing
Stress bij kinderen kan soms heel specifieke, persoonlijke oorzaken hebben. Op dat moment is het van belang dat je in dialoog gaat en erover praat. "Als je zegt "da's niet erg", is dat eigenlijk een foute reactie, omdat je het dan wegduwt als ouder. Je moet ingaan op de gevoelens van het kind, en zoeken wat er precies achter zit", zegt Buyck.
"Een voorbeeld: als een kind zegt "ik wil niet naar school", moet je op zoek gaan waarom dat zo is. Het is belangrijk dat je een kind ook zelf een oplossing laat geven, want op dat moment zal het zich capabeler en zelfzekerder voelen."
Zeg niet: "Da's niet erg" of "Het is niet belangrijk"
Jürgen Peeters bevestigt: "Wat niet helpt, is zeggen dat ze zich geen zorgen hoeven te maken. Je moet als ouder luisteren in plaats van praten, en samen naar oplossingen zoeken." Als het kind die oplossing zelf verzint, is dat ideaal: "Want als wij als volwassenen iets zeggen, is dat iets wat ze misschien toch al weten, of waarvan ze niet weten hoe ze die raad kunnen opvolgen, wat hun onmacht nog vergroot."
"Zoek naar de specifieke oorzaak van de spanning," onderschrijft Peeters. "Is er een conflict met een andere leerling, of komt er een leraar die de reputatie heeft van streng te zijn? Of moet het kind voor de eerste keer alleen met de fiets naar school? Ga op zoek naar de specifieke oorzaak." Mocht die niet zo makkelijk of snel te vinden zijn en blijkt het probleem toch dieper te zitten, ga dan zeker horen bij een specialist.
Ga op zoek naar de specifieke oorzaak
5. Werk preventief: trek het bos in, of hou een kussengevecht
Een algemene tip die kan helpen om stress weg te nemen, is de kinderen te laten bewegen, liefst in open lucht. "Als ze rustig voor tv zitten, zijn ze dan misschien wel rustig, maar dan raken ze geen spanning kwijt"; zegt Peeters.
Hij raadt daarom een activiteit aan waarin ze zich kunnen "ontladen" en spanning kwijtraken, zoals een kussengevecht of buiten gaan spelen: "Ga met z'n allen het bos in en laat de kinderen er een uurtje vrij, zodat ze spontane activiteiten kunnen doen", verwijst Peeters naar het concept "Green Hour". Dit werkt preventief, maar als er een probleem zou zijn, lost dit geen problemen op, zegt Peeters: daarvoor is dan een specifieke aanpak nodig.
Bij kleuters kan het helpen om een verhaaltje te vertellen over de school, uiteraard met een goede afloop. En er is nog een tip, die met voeding te maken heeft: "Zet een stevig ontbijt klaar. Op die manier voorkom je dat je kind een energiedip krijgt, waardoor de concentratie kan dalen."
Las spontane activiteiten in tijdens een Green Hour
VIDEO: In veel gezinnen staat waarschijnlijk de boekentas al klaar. De zomervakantie zit er bijna op. En dat wil zeggen dat er vanaf maandagochtend weer wat meer discipline zal moeten zijn. Om al een beetje te wennen, zijn er op verschillende scholen terugkomdagen of voor de nieuwe kinderen, welkomdagen. "Het journaal" ging langs in de gemeentelijke basisschool de Boemerang in Meerbeek, waar ouders en kinderen welkom zijn in een praatcafé.
