Vraagtekens bij elektronisch stemmen: "Nood aan meer transparantie" versus "bangmakerij"

Het was politicoloog Bart Maddens (KU Leuven) die gisteren de kat de bel opnieuw aanbond met een opiniestuk in De Tijd. "Weg met de stemcomputer", luidde de titel. Maddens verwijst naar de technische problemen die er met de stemcomputers waren tijdens de verkiezingen van 2012 en 2014, en hoe die aanvankelijk werden gerelativeerd.

"Of de kwestie echt een impact heeft gehad op wie verkozen werd, is nooit onderzocht", weet Maddens. "Ondanks de immense maatschappelijke impact van verkiezingen lijkt men maar wat aan te klungelen." Dat Wallonië besliste om terug te keren naar papier en potlood noemt de politicoloog "het ultieme bewijs dat de Walen verstandiger zijn dan de Vlamingen".

SP.A-voorzitter John Crombez pleit niet per se om terug te gaan naar het rode potlood, maar is wel bezorgd. "Je kan elektronisch stemmen uitbreiden zoals in Vlaanderen gebeurt, maar dan moet er transparantie en duidelijkheid komen. Als je ziet dat er veel meer internationale dreiging is van beïnvloeding van verkiezingen en dat in heel wat regio's en landen wordt afgestapt van elektronisch stemmen, dan is de noodzaak om duidelijkheid te geven over de controle op die systemen veel groter en dat is er nu te weinig."

Dat er na de verkiezingen steekproeven komen om te controleren of de elektronisch uitgebrachte stemmen overeenkomen met de papieren bewijzen, is voor Crombez onvoldoende. Hij pleit voor een bredere veiligheidsanalyse van de procedure op zich. "Dat kan niet vervangen worden door wat ex-post steekproeven achteraf".

De beveiliging en de correcte werking van de systemen is een bevoegdheid van Binnenlandse Zaken. "En dat is voor ons heel belangrijk", klinkt het daar. "Het spreekt voor zich dat de software uitgebreid getest wordt." Daarvoor wordt onder meer een beroep gedaan op een college van deskundigen samengesteld uit informaticaspecialisten. 

Waarom het softwareprogramma dan niet open source zetten, zodat veel meer mensen op zoek kunnen gaan naar bugs of veiligheidsgaten? "We zetten het pas na de verkiezingen online", aldus Binnenlandse Zaken. "Wegens veiligheidsredenen doen we het niet voor de verkiezingen."

Gevaar op hacking is ook minimaal,  laat Binnenlandse Zaken verstaan. De stemcomputers zijn namelijk niet verbonden met elkaar of met het internet. De stemmen worden voor de totalisering wel via het internet doorgestuurd naar Binnenlandse Zaken. "Maar dat is hyperbeveiligd." Bovendien worden de stemmen ook nog eens afgedrukt, waarnaar kan teruggegrepen worden in geval van onregelmatigheden.

Het doet minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) besluiten dat de vraagtekens die nu geplaatst worden bij het elektronisch stemmen een vorm van bangmakerij is.

VIDEO: bekijk het verslag uit "Het journaal"