Vermogen Belgen daalt voor het eerst in tien jaar 

Vastgoed is een belangrijk onderdeel in het sluitstuk van het totaal vermogen. Belgen maakten massaal gebruik van de historische lage rente om woonkredieten af te sluiten. De schulden liepen daardoor op, daartegenover staat een vastgoedvermogen, “maar Belgen nemen wel eens een forse lening in verhouding tot hun inkomen en dat kan slecht uitdraaien wanneer het economisch slechter zou gaan”, zegt Peter Vanden Houte, hoofd studiedienst bij ING. Dat is trouwens de reden waarom de Nationale Bank maatregelen heeft getroffen zodat banken minder gul zijn in het verstrekken van leningen en voldoende buffers moeten aanleggen.

Vroeger lag de schuldenlast van de gezinnen  onder het Europese gemiddelde, maar sinds eind 2017 overstijgen we die, “Op dit moment is dat geen probleem. De rente is laag waardoor men makkelijk de schulden kan terugbetalen, maar op lange termijn kan dat omslaan”. Door dat potentiële risico is de schuld van de gezinnen een belangrijk aandachtspunt voor toezichthouders als de Nationale Bank.

Een andere reden van de achteruitgang is dat de Belg minder geld opzij legt en dus minder spaargeld aanhoudt.  “Wij houden tegelijk ook minder aandelen aan dan voor de crisis van 2008, nochtans heeft de beurs de voorbije jaren het niet slecht gedaan”, voegt Vanden Houte eraan toe. De beurscrisis van tien jaar geleden sluimert nog in de geesten van de Belgen, daardoor kiezen ze voor meer zekerheid, “er staat nog veel geld op de spaarboekjes en de zichtrekening, maar dat brengt op dit ogenblik niets op”.  

Moeten Belgen dan meer beleggen? In een turbulent beursklimaat kan de beurs op korte termijn zakken, “maar op lange termijn kan iemand die 10 tot 20 jaar moet beleggen voor na zijn pensioen  geen hoog rendement halen met louter spaarboekjes” dus moeten mensen volgens Vanden Houte iets meer risico durven nemen. Hoewel, de beurskoersen waren de laatste maanden wat teleurstellend, “dat heeft toch het financieel vermogen van de Belgen licht aangetast” besluit Vanden Houte. 

Het netto financieel vermogen vertoont een daling in het eerste kwartaal, hoofdzakelijk het gevolg van de toename van hypothecaire leningen. Veel Belgen zijn wel eigenaar van hun woning, maar die waarde maakt geen deel uit van het financieel vermogen dat ING heeft onderzocht: “Daardoor ligt het netto financieel vermogen exclusief de waarde van de woning natuurlijk lager”, vertelt Peter Vanden Houte. Eind 2017 oversteeg de schuldenlast van de Belgische gezinnen (60,4%) het Europees gemiddelde (58,1%) (zie bovenstaande grafiek). 

Een van de verklaringen is dat gezinnen uit landen als Spanje, Ierland en Portugal die zwaar getroffen waren door de vastgoedcrisis hun schuldenlast drastisch hebben afgebouwd, met als gevolg dat het Europese gemiddelde daalde. Tot slot kan de hogere schuldenlast ook verklaard worden door het leeftijdsverschil op de woningmarkt. Jongeren hebben doorgaans een kleiner budget waardoor zij in verhouding meer moeten lenen, wat bij kan dragen tot een stijging.

“Hoewel netto financieel vermogen licht gedaald is blijven wij naar internationale normen behoorlijk spaarzaam”, zegt professor Ive Marx. “Bovendien is het effect op het vermogen van een gemiddeld gezien niet representatief voor een modaal gezin”, besluit hij.