"Immigratie is goed voor de economie"

De instroom van migranten zorgt voor een extra economische groei van gemiddeld 1 procent. Dat blijkt uit een studie die is gepubliceerd in het gerenommeerde economenvakblad Journal of the European Economic Association. Volgens het onderzoek moedigt de beschikbaarheid van buitenlandse werknemers, met doorgaans slechtere vooruitzichten op de arbeidsmarkt, bedrijven aan om meer banen te creëren.

Denk bijvoorbeeld aan nieuw gecreëerde jobs zoals via dienstencheques, waar buitenlandse werknemers oververtegenwoordigd zijn. Ook binnenlandse werknemers plukken daar weer de vruchten van. Dat zorgt voor een economische surplus, want hoe meer mensen aan het werk, hoe meer er terugvloeit in die economie. Die plus is bijna overal groter dan de min van extra sociale uitgaven.

Immigratie wordt veelvuldig als een negatief thema weggezet. De komst van migranten zou vooral een druk zetten op laaggeschoolde autochtonen. Wetenschappers van de Duitse denktank IFO spreken dit fenomeen tegen. Immigratie hoeft geen wig te drijven tussen verschillende groepen werknemers in het land waar ze zich vestigen. In negentien van de twintig onderzochte landen is de inheemse bevolking nu beter af dan in het hypothetische geval dat er geen immigratie zou zijn geweest, schrijven de vier onderzoekers in hun conclusie. Het IFO-onderzoek bekeek de data van twintig rijke landen in de periode 2011 tot 2014.

In het gros van de onderzochte landen hebben zowel hoog- als laaggeschoolde werknemers geprofiteerd van de komst van immigranten, al is de gemiddelde winst voor de eerste groep een kwart groter. Enkel in Zwitserland is er een licht negatief effect.

Nuancering

"De uitkomst ligt een beetje in lijn met eerder onderzoek", reageert arbeidsmarktdeskundige Jan Denys. "Ook toen Europa uitbreidde met de Oostbloklanden werd veelvuldig gewaarschuwd voor negatieve effecten op de arbeidsmarkt."

Al is daar in brede wetenschappelijke literatuur geen consensus over klinkt Stijn Baert, professor arbeidseconomie (UGent), voorzichtiger: "Soms wordt een positieve impact gevonden, soms een negatieve." Cruciaal daarin is het al dan niet complementair zijn van migranten met de arbeidsmarkt. "Indien ze complementair zijn aan die van de autochtonen, dan wordt een positief effect verwacht. Zij vullen de jobs in die anders niet in het land zouden ingevuld kunnen worden en maken zo de autochtonen productiever."

Het positieve effect op de banengroei is opvallend genoeg het grootst in landen met een slecht functionerende arbeidsmarkt en hoge werkloosheid, zoals Griekenland, Italië, Portugal en Ierland. Voor ons land ligt de winst met 1,7 procent ook boven het gemiddelde. Het onderzoek geeft geen verklaring voor dat fenomeen. Het kan mogelijk liggen in het feit dat bij een moeilijke instroom van migranten op de arbeidsmarkt, zoals in ons land, die migranten sneller zelfstandiger worden, deels uit noodzaak. Uit de Vlaamse migratie- en integratiemonitor is gebleken dat het aantal buitenlandse zelfstandigen proportioneel hoger ligt. Een ander fenomeen is de oververtegenwoordiging van migranten in meer 'speciale regimes', die anders nauwelijks ingevuld raken: werk in korte of onregelmatige contracten, zoals seizoensarbeid of gelegenheidsarbeid in land- en tuinbouw. 

Winnaars én verliezers

Professor Ides Nicaise, gespecialiseerd in sociaal beleid, waarschuwt dan ook voor al te positieve bevindingen: "Zelfs waar de welvaartseffecten voor de lokale bevolking gemiddeld positief zijn, kunnen er winnaars en verliezers zijn naargelang de scholingscategorie. Ook over de armoede bij migranten, de huisvestingsproblematiek, discriminatie en sociale spanningen wordt met geen woord gerept." 

Nog een belangrijke nuance op de studie. Zij gaat over data van 2011 tot 2014. Dit is dus voor de jongste vluchtelingencrisis.