VS schrapt voor 300 miljoen dollar militaire hulp aan Pakistan: de relatie wordt erg zuur
Het Pentagon gaat een schijf militaire hulp die al eerder bevroren was, niet toekennen aan bondgenoot Pakistan. Dat land zou onvoldoende vorderingen maken in de strijd tegen moslimextremisten en terroristen. Toch is de relatie tussen de VS en Pakistan al een tijd slecht.
Eind vorig jaar tweette VS-president Donald Trump dat hij "de leugens en het bedrog" van Pakistan inzake de bestrijding van terrorisme beu was. Hij viel toen uit naar de 33 miljard dollar die Islamabad sinds 2002 van de VS gekregen heeft om de strijd te voeren tegen de taliban en andere groepen. Kort daarop besloot het Pentagon -het ministerie van Defensie in Washington- om een schijf van 300 miljoen dollar tijdelijk te blokkeren.
Minister van Defensie James Mattis heeft nu beslist om dat geld niet uit te keren aan Pakistan en voor andere doeleinden te gebruiken, ten minste als het Congres dat goedkeurt. Eerder dit jaar heeft het Congres al eens voor 500 miljoen dollar militaire steun aan Pakistan geschrapt. Pakistan loopt dus in totaal voor meer dan 800 miljoen dollar steun mis.
Dat is een flink schot voor de boeg van de nieuwe Pakistaanse premier en vroegere cricketspeler Imran Khan. Die had tijdens de campagne beloofd om uit de "war on terror" van de VS te stappen. Volgende week komt VS-minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo kennismaken met Imran Khan en dan zullen we meer weten. Voor Pakistan is het schrappen van de hulp alleszins een flinke waarschuwing, ook al omdat het land dringend geld nodig heeft om een financiële crisis af te wenden.
(Lees verder onder de foto).
Pakistan was een VS-bolwerk
Pakistan is een van de grootste ontvangers van buitenlandse hulp van de VS en was tijdens de Koude Oorlog een betrouwbare bondgenoot van de VS en het Westen. In ruil kreeg Pakistan erg modern militair materieel en op grote schaal opleiding. Het Pakistaanse leger telt 650.000 actieve militairen en nog enkele honderdduizenden paramilitaire troepen. Het is het grootste leger in de islamwereld en het zesde op wereldschaal en bovendien erg modern uitgerust.
Bovendien was Pakistan een springplank voor de VS in de regio. Tijdens de jaren 80 stroomden westerse, Saudische en andere wapens via Pakistan naar de Afghaanse "mujaheddin" die daar de Sovjetinvasie probeerden om te keren. Na de terreuraanslagen van 2001 in de VS werden westerse troepen via het Pakistaanse luchtruim en grondgebied bevoorraad.
De Amerikaanse hulp valt in drie categorieën uiteen: directe militaire hulp aan het leger en daarnaast "Coalition Support Funds" waardoor Pakistan steun krijgt voor de bestrijding van extremisten in ondersteuning van de VS-operaties in buurland Afghanistan. De derde schijf is burgerlijke steun in de vorm van infrastructuur, scholen, ziekenhuizen en dergelijke meer om "hearts and minds" te winnen. Samen gaat dat de voorbije decennia voor ongeveer twee miljard dollar per jaar en er zijn weinig landen die zoveel VS-steun krijgen.
Waar ging het dan mis?
De ergernis in Washington over Pakistan is echter al veel ouder dan die van president Trump. Ondanks die massale hulp geeft Islamabad -onder invloed van de legertop nota bene- al decennia de voorkeur aan eigen strategische belangen en die botsen soms met die van de VS.
Zo pogen opeenvolgende regeringen -burgerlijk of militair, Sharif of Bhutto- hun invloed in Afghanistan te projecteren via verdoken steun aan extremistische milities van onder meer krijgsheer Gulbuddin Hekmatyar, de taliban of het beruchte Haqqani-terreurnet, die in Afghanistan tegen de westersgezinde regeringen vechten. Die milities steunen veelal op de Pashtun, de grootste bevolkingsgroep in Afghanistan en na de Punjabi's de tweede in Pakistan. Detail: de nieuwe premier Imran Khan is een Pashtun.
De Amerikaanse raid waarbij terreurleider Osama Bin Laden in Pakistan in 2011 werd gedood, bracht de VS-ergernis over de "bondgenoot" aan de oppervlakte. Islamabad was woedend over de "agressie van de VS" en Washington over het feit dat Bin Laden zich jarenlang had kunnen verschuilen in de Pakistaanse garnizoensstad Abbottabad. Ook VS-president Barack Obama blokkeerde toen militaire steun aan Pakistan.
De andere factor in de breuk is India: traditioneel de rivaal van Pakistan en tijdens de Koude Oorlog een lauwe bondgenoot van de Sovjet-Unie. De voorbije decennia hebben de VS en India de banden steeds nauwer aangehaald. Strategisch kan het economisch snel groeiende India in Azië een tegengewicht bieden tegen de Chinese invloed. Peking is altijd al een bondgenoot geweest van Pakistan, dat een uitweg overland biedt naar de Indische Oceaan. Als overwegend hindoeïstisch land is India bovendien een bolwerk tegen moslimextremisme. Een omkering van de bondgenootschappen lijkt op termijn ook niet uit te sluiten.