"Veel Vlaamse kranten hebben een politieke agenda": hoe kijken jongeren naar traditionele nieuwsmedia?

"Veel Vlaamse kranten hebben een politieke agenda", vindt Robrecht De Baere (18) uit Heusden. "Ik bestempel mezelf eerder als links, maar het stoort me dat op bepaalde redacties een links milieu heerst. Die journalisten gaan geen partijen voortrekken, dat niet, maar in een maatschappelijk debat met linkse en rechtse standpunten gaan ze softer zijn voor links."

"Titels die op rechtse politici betrekking hebben, zijn vaak ook heel beschuldigend", zegt De Baere. "Ik denk aan: Tommelein had beter huiswerk op tijd gemaakt, De rechtszaal, het favoriete slagveld van de N-VA... Dat vind ik frustrerend."

Jongeren en klassieke media: it's complicated. Dat blijkt ook uit nieuw Amerikaans onderzoek, waar het gezaghebbende tijdschrift The Atlantic over bericht. De Knight Foundation, een autoriteit binnen de internationale onderzoeksjournalistiek, organiseerde focusgroepen bij 52 Amerikanen tussen 14 en 24 jaar. Wat bleek? Ze staan heel erg sceptisch tegenover de berichtgeving van traditionele media. Vooral tieners vragen zich af "of het nieuws wel waar is".

"Ik geloof niet dat er neutrale nieuwsorganisaties zijn. Alle journalisten zijn vooringenomen, nieuws is altijd bevooroordeeld", zo verwoordt één van de 19-jarige deelnemers haar gevoel.

Rania el Mard (18) uit Asse is ingeschreven op de nieuwsbrieven "van bijna alle Vlaamse nieuwsmerken", maar weet op den duur niet meer wie of wat ze moet geloven. "Elke Vlaamse krant schrijft op een heel andere manier. Soms weet je niet meer welke bron het meest correct is. Je zit in de sleur van het dagelijkse leven en dan heb je niet altijd de tijd om alles te dubbelchecken."

Bredere tendens

Ook el Mard vindt dat "de meeste nieuwsverhalen een politiek kleurtje hebben". "Maar ik begrijp dat", zegt ze. "Als je een objectief verhaal met feiten schetst, heb je geen 'verhaal' meer. Dan is er geen entertainment meer voor de mensen. Want die functie heeft het nieuws natuurlijk ook: amusement."

Ike Picone, docent Media en Journalistiek aan de VUB, is niet verbaasd over de studie en de sceptische houding van de jeugd. "In de VS hekelt Trump met de regelmaat van de klok de pers. Ik kan begrijpen dat jongeren die vaak met die retoriek worden geconfronteerd, zich vragen beginnen te stellen. Het past ook in een bredere tendens om de gevestigde waarden hier en daar in twijfel te gaan trekken. Tegelijkertijd ben ik ook voorzichtig: die Amerikaanse focusgroep geeft een goed inzicht in hoe jongeren denken, maar grote conclusies kan je er niet uit trekken."

Al ligt ze wel in lijn met recent onderzoek dat Picone samen met het Reuters Institute for the Study of Journalism aan de universiteit van Oxford heeft uitgevoerd. Picone: "We hebben naar het vertrouwen van Vlamingen in alle nieuwsmerken gepeild. Opmerkelijk: je ziet een verschil tussen mensen boven en onder de 35. Naar internationale normen is het geloof in Vlaamse nieuwsmedia groot, maar toch schatten jongeren ze minder hoog in dan 35-plussers."

Niet voorbij de paywall

Volgens mediaprofessor Lieven De Marez (UGent/Imec) zie je bij de jeugd twee groepen ontstaan. "Een deel van hen is nog gemotiveerd om geïnformeerd te zijn, maar een ander deel komt een beetje los van de traditionele nieuwsmerken", zegt hij. "Ze kopen geen krant meer en volgen het nieuws op sociale media. Je krijgt een generatie that doesn't read beyond the headlines anymore. Ze scrollen, zien een titel en foto en dat is het. Als ze al eens op een artikel klikken, stuiten ze op de paywall. Voor een deel van de jongeren is dat voldoende om het nieuws te consumeren. Dat consumptiepatroon werkt polariserend. Ook media dragen een verantwoordelijkheid: moeten jullie bijvoorbeeld de oneliners van Trump als headlines gebruiken? Ik zeg niet dat jullie sensatiebelust zijn, maar een deel van de jeugd kijkt niet voorbij die titels."

Jongeren hebben hun reserves over traditionele nieuwsmedia. Maar om ons nu de 'vijanden van het volk' te noemen zoals de Amerikaanse president weleens doet, lijkt voor de Vlaamse jeugd toch een brug te ver. "Politici hebben altijd commentaar op journalisten als een stuk in hun nadeel speelt, maar als het wel in hun voordeel is, kan het niet genoeg worden benadrukt", zegt de Leuvense Emma Lemmens (17).

Rania el Mard: "Als jullie een artikel over een politicus brengen en die wordt niet gehoord, neem ik jullie niet serieus. Toch vind ik het niet kunnen dat politici, mensen met een voorbeeldfunctie, de media gaan aanvallen. Je kan dat op een constructieve manier doen, niet door als een gek erop los te twitteren."