Nakend Idlib-offensief dreigt tragedie te worden
De slag om het laatste Syrische rebellenbolwerk, Idlib, staat op het punt te beginnen. De VN vrezen een tragedie voor burgers, omdat rebellen nergens meer heen kunnen, terwijl het regeringsleger de zwaarste middelen zal inzetten.
Het Syrische regime en bondgenoot Rusland maken zich op voor de militaire eindstrijd in de Noord-Syrische provincie Idlib, het laatste bolwerk van rebellen in het land - tot grote verontrusting van de rest van de wereld. In Idlib verblijven zo'n 3 miljoen mensen en VN-secretaris-generaal António Guterres vreest een humanitaire catastrofe.
Er is voldoende reden om daar bang voor te zijn, want Rusland en Syrië gebruiken gespierde taal om hun offensief aan te kondigen. De Syrische minister van Buitenlandse Zaken Walid Al-Muallem zei gisteren dat het leger "tot het gaatje" zal gaan om de rebellen in Idlib te verslaan. Een dag eerder stelde zijn Russische collega Sergej Lavrov dat de opstandelingen "een etterend abces" vormen. Idlib is volgens de Russen een "broeinest van terroristen" die "geliquideerd" moeten worden.
Voorheen veilig gebied
In zekere zin klopt de observatie dat Idlib vol zit met opstandelingen, door toedoen van de Russen en Syriërs. De afgelopen twee jaar wist het Syrische leger met steun van Moskou meerdere gebieden in te nemen. Sommige ervan waren al sinds 20111, het begin van de burgeroorlog, in handen van rebellen. In de meeste gevallen (Aleppo, Oost-Ghouta, Deraa) eindigden die confrontaties met een akkoord: de rebellen gaven zich over, in ruil voor een vrijgeleide naar voor hen veilig gebied: Idlib.
Daar bevinden zich zodoende tienduizenden opstandelingen, onder wie ook een flink contingent strijders van jihadistische clubs als Hayet Tahrir al-Sham, het voormalige al-Nusra, dat gelieerd was aan Al Qaida. Daarnaast zijn er familieleden van de rebellen naar het gebied gebracht, plus 'gewone' burgers die bang waren om in handen van het regime te vallen. Van de naar schatting 3 miljoen mensen in Idlib zijn er daardoor volgens de Verenigde Naties zo'n 1,8 miljoen afkomstig van elders in Syrië.
Voor het lot van al deze mensen wordt gevreesd als de strijd losbarst, ook al stelde de Syrische minister gisteren dat het leger zal 'proberen' om zo min mogelijk burgers te treffen. Ook verzekerde hij dat het Syrische regime geen gifgas zal gebruiken bij zijn offensief.
In Idlib is de eerder gevolgde strategie niet langer mogelijk: er is geen rebellengebied meer waar mensen heengebracht kunnen worden. "Er is geen ander Idlib," zoals de VN-gezant voor Syrië, Staffan de Mistura, vaststelde als kern van het actuele probleem. Voor rebellen resten er daardoor weinig aantrekkelijke opties: ze kunnen zich doodvechten, zich overgeven of vluchten naar Turkije. Maar Turkije zit niet op hun komst te wachten.
Nieuwe exodus
De Turken, die al miljoenen Syriërs opvangen, kijken evenmin uit naar een nieuwe exodus van Syrische burgers. De VN schatten dat er tot wel 800.000 nieuwe vluchtelingen naar het buurland zullen uitwijken als de strijd begint. De Turken, die een bescheiden militaire aanwezigheid hebben in Idlib, hopen nog op een oplossing. Komende week staat een top met Rusland en Iran op de agenda om de situatie in Syrië te bespreken.
VN-gezant De Mistura bood gisteren aan om naar de provincie af te reizen om te zorgen dat burgers via een humanitaire corridor het gebied kunnen verlaten in de richting van territorium dat in handen is van het regime. Hun rechten zouden daar gegarandeerd zijn. Zonder een dergelijke oplossing vreest hij dat het eind van de territoriale strijd in Syrië "de verschrikkelijkste tragedie voor het grootste aantal mensen" met zich mee zal brengen.
Tot dusver zijn er naar schatting 350.000 mensen gedood tijdens de Syrische burgeroorlog.
Plannen voor de inname van de provincie Idlib zijn volgens een anonieme bron van persbureau Reuters in een vergevorderd stadium. Het offensief zou