Thom Yorke wordt filmcomponist: "Als twintiger zou ik dit nooit gedaan hebben"

“What the hell am I doing here / I don’t belong here”, moet Thom Yorke bij zichzelf gedacht hebben toen hij zaterdagavond voor een leger luid schreeuwende fotografen stond, op de rode loper van het Filmfestival van Venetië. De frontman van Radiohead, die volgende maand 50 wordt, is niet zo tuk op media-aandacht. Laat staan op het circus dat bij een glamoureuze filmpremière hoort. “Voor mij voelt het alsof ik voor het vuurpeloton word gezet”, grinnikt hij.

Die kwelling is gelukkig achter de rug wanneer we Yorke ontmoeten. De zanger oogt helemaal relaxed. Door het openstaande raam horen we de zee zacht ruisen, en in de hoek van de kamer zit Yorkes vriendin: de Italiaanse actrice Dajana Roncione, die hem zichtbaar gelukkig maakt. De sombere, stugge Yorke die je op basis van zijn muziek misschien zou verwachten is nergens te bespeuren. Met zijn verzorgde man bun en zijn minimalistische outfit in zachte pastelkleuren straalt hij zelfs iets Japans uit.

Een jaar geleden was Yorke nochtans minder zen: toen hij op vraag van Call Me By Your Name-regisseur Luca Guadagnino muziek begon te schrijven voor diens volgende film Suspiria – een remake van Dario Argento’s gelijknamige culthorrorfilm uit 1977 – kreeg hij het benauwd. “Een angstaanjagende ervaring”, noemde hij het destijds.

Was het zo erg dan?

"Nee, ik bedoelde dat positief! (lacht) Het was gewoon allemaal heel nieuw voor me: in opdracht van iemand anders werken, in het kader van een horrorfilm dan nog, en met ingewikkelde dansscènes... Dat was een richting die ik zelf normaal nooit zou uitgaan. Dus ik moest mezelf echt pushen."

Was het de eerste keer dat een regisseur je vroeg om filmmuziek te schrijven?

(glimlacht) "Nee. Ze hadden me ook voor Fight Club benaderd."

Een film die nu als een van de grootste klassiekers van de jaren 90 wordt beschouwd. Waarom heb je toen geweigerd?

"Omdat ik helemaal kapot was. We hadden net OK Computer achter de rug, en ik was tot helemaal niets meer in staat. Laat staan dat ik even een soundtrack zou gaan schrijven. En dus zei ik 'naaah' toen ze me het scenario toestuurden. (lacht) Ik ken Edward Norton (de hoofdrolspeler in ‘Fight Club’, LT) goed: hij maakt er nog elke keer een grapje over als we mekaar zien."

Heb je er zelf spijt van?

"Natuurlijk. Maar ik had er waarschijnlijk een zootje van gemaakt op dat moment. En de soundtrack die de Dust Brothers uiteindelijk gemaakt hebben, was perfect."

Hoe ben je bij Suspiria betrokken geraakt?

"Luca Guadagnino heeft me zelf gevraagd. En weer wou ik nee zeggen. (lacht) Het idee sprak me niet onmiddellijk aan. Maar de manier waarop Luca beschreef wat hij wou doen, heeft me overhaald. Hekserij, dans, de collectieve energie van een groep vrouwen: die elementen vond ik heel fascinerend. En als ik dan toch ooit filmmuziek zou gaan maken, leek horror me sowieso het leukste genre om mee te werken."

Horror is je inderdaad niet vreemd: je liedjes, artwork en videoclips zitten vol duisternis, angst en paranoia.

"Precies. (lacht) En het was geweldig om me daar nu echt eens helemaal in te laten gaan. Ik heb altijd heel graag griezelige geluiden gemaakt. En nu had ik eindelijk een vrijgeleide om in mijn studio dagenlang de meest angstaanjagende geluiden uit mijn modulaire synthesizer te zitten persen. Heerlijk. 'En ik word hier nog voor betaald ook!', dacht ik voortdurend." (lacht)

Je Radiohead-collega Jonny Greenwood maakt al lang filmmuziek.

"Ja. Ik heb een enorme bewondering voor Jonny’s filmmuziek. Toen ik Phantom Thread zag, wilde ik hem echt vermoorden. (lacht) Wat hij met die soundtrack gedaan heeft, is zo moeilijk! Ik zag hem dagenlang partituren van Debussy bestuderen, en dan gewoon zelf aan de piano gaan zitten en zijn ding doen. Ik dacht: “Holy shit, en ik werk samen met die gast!” (lacht) Ik was heel trots op hem."

Ben je bij Jonny te rade gegaan voor je aan Suspiria begon?

"Ja. Meestal lopen we mekaar gewoon af te zeiken, maar nu heeft hij me toch een paar heel nuttige tips gegeven. Bijvoorbeeld dat ik best kon beginnen te schrijven voordat ik de beelden kreeg waar mijn muziek voor gebruikt zou worden. Want anders kan dat je heel erg vertragen. Ik heb dan maar gedaan alsof ik een gewoon album maakte – dat voelde vertrouwder."

Wordt Suspiria dan ook een volwaardig album?

"Ja, een dubbelalbum zelfs. Ik heb heel veel muziek geschreven, en die wordt niet allemaal gebruikt in de film. Maar ik ben er wel heel tevreden over, en ik heb er anderhalf jaar van mijn leven aan besteed. Het was een interessant proces: ik heb al die nummers in opdracht gemaakt, soms met heel specifieke instructies van Luca – een koor hier, een strijkkwartet daar... Maar uiteindelijk maak je je die nummers toch helemaal eigen. En zo besefte ik op de duur toch: dit is een plaat. De muziek kan op zichzelf staan. Er zit ook een duidelijke evolutie in: het begint allemaal heel licht, maar aan het einde van de tweede plaat wordt het héél fucked up." (lacht)

Het openingsnummer had even goed op een plaat van Radiohead kunnen staan.

"Ja, behalve dat het een wals is, dus dat zou nooit voorbij Jonny geraken. (lacht) 'It’s a fucking waltz!' zou hij zeggen. Dus dat gaan we nooit live kunnen spelen, vrees ik."

De muziek van Goblin uit de originele Suspiria is legendarisch. Heb je ze als inspiratie gebruikt, of ben je er bewust ver van weggebleven?

"Toen mensen hoorden dat ik de muziek voor de remake ging maken, zeiden ze: 'Ben je gek? Hoe ga je dat in godsnaam doen?' Want de soundtrack van de originele film is erg intens, de hele film is als een bijzonder lange rockvideo. Maar wat Luca voorstelde, lag daar mijlenver vanaf. Hij zei: 'Thom, ik wil de meest melancholische horrorfilm ooit maken'. Dat vond ik leuk, want met melancholie heb ik wel wat ervaring. (lacht) Toen heb ik dus begrepen dat ik in mijn soundtrack niet per se moest verwijzen naar de originele muziek van Goblin, laat staan me erdoor laten intimideren. Het zijn echt twee volledig andere soundtracks."

Is film eigenlijk belangrijk in je leven?

"Tegenwoordig wel! (Kijkt naar Dajana) We bekijken thuis veel films, he? Met de kinderen erbij vaak. Christopher Nolan is een van onze grote favorieten. Als kind was ik gefascineerd door 2001: A Space Odyssey. En toen we met Radiohead OK Computer aan het maken waren, hebben we alle spaghettiwesterns met muziek van Ennio Morricone opnieuw bekeken."

Is film dan ook een invloed in je muziek?

"Ik denk het wel. Steeds meer eigenlijk. Vroeger was ik gefocust op songwriting: ik wilde iets verteld krijgen in een liedje van drie, vier, vijf minuten. Maar ik ben steeds filmischer geworden in mijn manier van schrijven. Ik geniet nu meer van nummers creëren in het abstracte."

Je wordt volgende maand 50...

"Bedankt om me daaraan te herinneren." (lacht)

Geniet je er nog altijd van om in een rockband te zitten?

"Ik geniet er nu zelfs veel meer van dan als twintiger. Toen ik jong was, voelde ik me niet zo comfortabel bij wat zo’n band allemaal met zich meebracht. Ik was een angry fucker. Ik rebelleerde voortdurend, tegen alles. Dat maakte het leven best moeilijk. Nu heb ik veel meer vrede genomen met wat ik doe in het leven. Ik was vroeger ook een obsessieve perfectionist. Het moest zo zijn, en niet anders. Ik kon de controle niet loslaten, zelfs niet op het podium. Maar mettertijd ben ik gaan inzien dat het hele punt van een live optreden is om de teugels los te laten. Een artistiek proces wordt pas spannend als je begint met een bepaald idee, maar niet weet waar je zal uitkomen. Vandaar dus dat ik nu aan een horrorfilm kan meewerken. Als twintiger zou ik dat nóóit gedaan hebben. Nu laat ik me gewoon meevoeren, en we zien wel waar het naartoe gaat. Heerlijk."

Suspiria komt op 14/11 in de bioscoop.