Nike in zee met NFL-speler die weigerde recht te staan tijdens het Amerikaanse volkslied

1 januari 2017. Die dag kwam Colin Kaepernick voor het laatst aan spelen toe. Geen enkele van de 32 NFL-teams bood de 30-jarige quarterback sindsdien nog een contract aan, terwijl zijn cv lang niet zo slecht is. Zo leidde hij de San Francisco 49ers in 2012 naar de Super Bowl. In 2014 boden de 49ers hem zelfs een nieuwe deal van zes jaar aan voor 126 miljoen dollar (110 miljoen euro). Kaepernick was een gegeerde footballer, nu wil niemand hem nog. In oktober 2017 spande Kaepernick een rechtszaak aan tegen alle teameigenaars van de NFL omdat ze volgens hem onderling afspraken om hem buitenspel te zetten.

Wat Kaepernick dan had misdaan om op die zwarte lijst van de NFL te belanden? Hij waagde het om niet recht te staan tijdens het nationale volkslied. Een eerste keer, in augustus 2016, bleef hij gewoon op de bank zitten, een tweede keer knielde hij. Kaepernick legde aan de media uit dat hij zo vreedzaam protesteerde tegen het racistische politiegeweld dat de States in zijn greep hield. "Ik ga niet de vlag van een land eren dat zwarten onderdrukt. Mensen komen weg met moord terwijl er lijken op straat liggen."

Zijn gebaar kreeg wel navolging, maar het was pas toen president Donald Trump zich in het debat mengde, dat de affaire pas helemaal ontplofte. Volgens Trump beledigden de NFL-spelers hun land en het leger. "Zou je een NFL-eigenaar niet doodgraag horen zeggen: 'Haal die smeerlap onmiddellijk van het terrein?'" Trump stelde voor om dissidenten zoals Kaepernick maar meteen te ontslaan. De NFL gaf daar geen gehoor aan.

Kaepernick kreeg doodsbedreigingen, maar hij had ook veel medestanders, die in hem de nieuwe Muhammad Ali zagen. Een sportheld die bereid was om alles op te offeren voor zijn idealen, zoals Ali deed in 1966 toen hij uit geloofsovertuiging weigerde om in de Vietnam-oorlog te gaan dienen. NBA-ster LeBron James steunt Kaepernick, net als de tenniszusjes Williams, rappers Snoop Dogg en Jay-Z. Samen met hen deed Kaepernick de belofte om 1 miljoen dollar (zo'n 850.000 euro) op te halen en te verdelen onder goede doelen. Op 31 januari was die belofte ingelost.

Als NFL-speler had Kaepernick, die werd opgevoed in een blank gezin nadat zijn moeder hem had afgestaan voor adoptie, nooit hetzelfde bereik als nu. Op Twitter heeft hij 1,8 miljoen volgers, op Instagram nog eens 2,7 miljoen. Het gezaghebbende tijdschrift Time nam Kaepernick in 2017 zelfs op in zijn shortlist als Figuur van het Jaar. Van tweede garnituur in de NFL tot prima donna onder de sociale activisten in de States: niet voor niets zag Nike om die reden wel brood in hem. "Hij is een van de meest inspirerende atleten van zijn generatie," stelde Gino Fisanotti, vicevoorzitter van Nike. "Hij heeft de kracht van sport gebruikt om de wereld vooruit te helpen."

Commerciële ramp

Nu heeft Nike nog wel andere redenen om Kaepernick miljoenen te betalen om het gezicht van hun nieuwe publiciteitscampagne te worden. Het Amerikaanse bedrijf had er namelijk lucht van gekregen dat rivaliserende firma's zoals Adidas en Puma eraan dachten om Kaepernick als uithangbord te vragen. Kaepernick lag nog wel onder contract bij Nike - al sinds hij in 2011 als prof in de NFL begon - maar de sportkledingfabrikant had naar verluidt geen grootse plannen met de controversiële speler. Want Kaepernick mag dan wel populair zijn, één vernietigende tweet van Trump - een oproep om Nike te boycotten bijvoorbeeld - zou een commerciële ramp kunnen betekenen. Op sociale media circuleren al filmpjes van mensen die uit protest het logo van Nike uit hun kousen snijden of hun schoenen in brand steken.

'Believe in something. Even if it means sacrificing everything.' Het is voor Nike afwachten wat de impact van hun gewaagde keuze zal zijn.