Parket opent onderzoek naar Schild & Vrienden na onthutsende 'Pano'-reportage, voorzitter Dries Van Langenhove mogelijk verhoord

Geens zei in De Ochtend op Radio 1 dat aanzetten tot racisme of xenofobie door de parketten vervolgd kan worden zonder dat er klacht wordt ingediend. "Deze mensen hebben perfect recht op een vrije mening, maar vanaf het ogenblik dat dat omslaat in xenofobie, racisme of negationisme, dan zijn we verkeerd bezig." 

Hij kon niet zeggen of het federaal parket al een onderzoek had ingesteld en of de Staatsveiligheid Schild & Vrienden in de gaten houdt. "Ons straffenarsenaal volstaat om correct op te treden", klonk het.

Ook reportagemaker Tim Verheyden zei vanmorgen op Studio Brussel dat de uitlatingen van de leden van Schild & Vrienden strafbaar kunnen zijn, ook al zijn ze gedaan in een gesloten Facebookgroep. "Racistische uitspraken daarin doen of anderen daartoe aanzetten, dat is strafbaar. Maar het is aan het parket om te beslissen of er een onderzoek komt”, aldus Verheyden.

Nu komt er dus effectief een onderzoek door het parket van Oost-Vlaanderen. Het heeft "kennis genomen van de inhoud van de reportage van Pano gisterenavond en heeft dit ondertussen verregaand geanalyseerd. Er is een onderzoek gestart om te bepalen of en door wie strafbare feiten zijn gepleegd." 

Later op de dag meldde het parket dat een Gentse onderzoeksrechter de leiding heeft genomen over het onderzoek. Het gaat nu om een gerechtelijk onderzoek, zegt woordvoerder An Schoonjans. 

"Het parket heeft een onderzoeksrechter gevorderd, die de leiding van het onderzoek neemt. De onderzoeksrechter kan een aantal bijzondere onderzoeksmaatregelen nemen", aldus Schoonjans. Tot die maatregelen behoren onder andere een bevelschrift tot overmaking van de informatie die de reportagemakers verzamelden over de groepering.

Ook het gelijkekansencentrum Unia onderneemt juridische stappen tegen Schild & Vrienden en contacteert het parket en de Pano-ploeg. 

Unia reageert verbolgen op de berichten van Schild & Vrienden die de reportage aan het licht bracht. Het gelijkekansencentrum wijst erop dat de rechtse beweging al langer op haar radar lag. In het verleden kreeg de organisatie er al een tiental meldingen over.

"We bundelen alle onze verschillende dossiers over Schild & Vrienden want we hadden ze al langer in het vizier. Dit puik staaltje onderzoeksjournalistiek is extra bezwarend materiaal waarmee we stappen richting justitie zullen zetten. We contacteren dan ook de referentiemagistraat", aldus directeur Els Keytsman in een persbericht.

De Pano-reportage ontmaskert een beweging die volgens Unia al langer met een dubbele tong spreekt. "De nieuwe berichten hebben alle kenmerken van hatespeech die aanzet tot haat, discriminatie, geweld. Om daar meer duidelijkheid over te krijgen, gaan we er ons nu met een juridisch oog over buigen. In het kader daarvan zal Unia de ploeg van Pano zelf contacteren en vragen of ze de screenshots van de berichten die zij vonden in de gesloten chatgroepen kunnen bezorgen."

Unia noemt de publieke verontwaardiging hoopgevend. "Wanneer racisme, homofobie, antisemitisme of seksisme tastbaar worden, dan blijven de reacties niet uit." 

De informatie die VRT-journalisten verzamelden over de conservatieve beweging zal aan het gerecht worden overgemaakt "als daar met een bevelschrift om gevraagd wordt". Dat heeft de openbare omroep laten weten.

"Als we een bevelschrift van de onderzoeksrechter krijgen, dan zijn we verplicht de informatie over te maken", zegt Steven Samyn, hoofdredacteur Duiding bij de openbare omroep. "Het is aan de onderzoeksrechter om te bekijken of dat nodig is." Samyn benadrukt ook dat de VRT daarbij wel haar bronnen zal beschermen.

Het is niet duidelijk of er al een bevelschrift bij de VRT is toegekomen.

Tal van politici, van links tot rechts, veroordeelden wat ze gisteren onder ogen kregen in de Pano-reportage. Ook staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) vroeg vanmorgen al een onderzoek naar de activiteiten van de beweging op sociale media. "Onderzoek moet aantonen wie juist wat gepost/geliket heeft", tweette hij. "Dit is niet mijn Vlaanderen en zijn niet mijn waarden. De Vlaamse jeugd mag best weerbaarder zijn maar dat betekent net samen vechten voor onze grondwaarden en dus tegen racisme, antisemitisme en seksisme."