Eindelijk vrij in de slaapkamer: liberalisering homoseksualiteit is doorbraak voor gelijke rechten in India
In een historische uitspraak heeft het Indiase hooggerechtshof een koloniaal verbod op homoseksualiteit geschrapt. Het is een doorbraak voor de strijd voor gelijke rechten in het conservatieve land.
De vijf rechters waren unaniem in hun beslissing. "Geen enkele seksuele relatie met wederzijdse instemming tussen twee volwassenen – heteroseksuelen, homoseksuelen of lesbische vrouwen – kan als ongrondwettig worden beschouwd", zei opperrechter Dipak Misra gisteren toen hij het vonnis voorlas.
Vijf jaar geleden had het hooggerechtshof het verbod op homoseksualiteit (vastgelegd in een koloniale wet genaamd Sectie 377) nog bekrachtigd. Dat was na een periode van vier jaar van geleidelijke legalisering. Nu kwalificeerde Misra het verbod als "irrationeel, willekeurig en evident ongrondwettig".
Volgens het Indiase hof is seksuele voorkeur een "biologisch verschijnsel", en schendt discriminatie op grond daarvan grondwettelijke rechten. "De geschiedenis is de (homo)gemeenschap excuses schuldig vanwege de vertraging in de erkenning van hun rechten", verklaarde hoge rechter Indu Malhotra.
'De geschiedenis is de (homo)gemeenschap excuses schuldig vanwege de vertraging in de erkenning van hun rechten’
Homo- en burgerrechtenactivisten waren opgetogen over de uitspraak. Buiten het gerechtsgebouw in de hoofdstad New Delhi werd gedanst en gezwaaid met regenboogvlaggen. "Dank aan iedereen die hiervoor heeft gevochten, tegen de ergste vormen van vooroordeel in. Dit is een goede dag voor de mensenrechten", zei Meenakshi Ganguly, directeur van Human Rights Watch, Zuid-Azië.
"Dit gaat niet alleen om de legalisering van homoseksualiteit, maar om een erkenning van onze grondrechten", zei Akhilesh Godi, een van de vijf homoactivisten die het verzoekschrift voor de herziening indienden, tegen Reuters. "We voelen ons eindelijk gelijkwaardige burgers", verklaarde activist Shashi Bhushan tegenover AP. "Wat in onze slaapkamer gebeurt, is onze eigen zaak."
Hart onder de riem voor activisten in buurlanden
De uitspraak is tevens een hart onder de riem voor activisten in buurlanden als Pakistan, Bangladesh en Sri Lanka, waar homo’s ook kampen met discriminatie en wetten uit de koloniale tijd. "Het is morele steun voor de lgbt-gemeenschap in Bangladesh", zei Shahanur Islam van het Bangladesh Institute for Human Rights. "We hopen en zullen zorgen dat andere landen volgen en dit relict van koloniaal recht zullen afschaffen", aldus activist Mani Aq uit Pakistan tegen Reuters.
De door het Britse koloniale bewind ingestelde Sectie 377 van de Indian Penal Code was gemodelleerd op de Buggery Act van 1533 en verbood elke vorm van "tegennatuurlijke vleselijke gemeenschap met mannen, vrouwen of dieren". Dit werd algemeen beschouwd als een verbod op met name homoseksualiteit.
Homoseksuele activiteiten konden onder Sectie 377 worden bestraft met tien jaar gevangenisstraf. Homoseksuelen moesten hierdoor volgens de rechters van het hooggerechtshof door het leven met diepgewortelde angsten en trauma’s. De wet werd gebruikt als ‘wapen’ om de homogemeenschap te discrimineren.
De strijd voor afschaffing van Sectie 377 begon in 2001 toen een ngo een rechtszaak tegen de wet aanspande. Het gerechtshof van New Delhi verklaarde de bepaling in 2009 ongrondwettig, maar dat vonnis werd in 2013 door het hooggerechtshof vernietigd omdat het aanpassen of intrekken van de wet een zaak moest zijn van het parlement. Omdat dat parlement niet in actie kwam, vroeg de regering het hooggerechtshof om een principiële uitspraak.
Wat de legalisering van homoseksualiteit voor India betekent, valt nog moeilijk te zeggen. India is een conservatieve samenleving waar veel mensen, zeker op het platteland, homoseksualiteit nog als schande beschouwen, al wordt het in oude hindoeïstische teksten vaak als normaal verschijnsel aanvaard. De laatste jaren is de acceptatie van homoseksualiteit vooral in de grote steden toegenomen, onder meer dankzij Bollywood-films waarin het thema positief aan de orde komt.
'Dit vonnis zal de deuren openen voor veel meer burgerrechten. En we zullen voor die rechten vechten. Dit is de eerste veldslag die gewonnen is. Er komen nog veel meer veldslagen aan, en die zullen we zeker ook winnen'
Legalisering zal er zeker niet toe leiden dat het leven van homoseksuelen in India over de hele linie makkelijker wordt. Seksueel geweld, discriminatie en uitsluiting zullen niet meteen verdwijnen, al is het maar omdat India nog geen specifieke wetten tegen discriminatie van lgbt’ers kent. Verder is het homohuwelijk nog niet mogelijk en mogen homo’s officieel geen kinderen adopteren. Wel kent India een derde gender (de zogeheten hijira) en staat de wet sekseverandering toe.
"Dit vonnis zal de deuren openen voor veel meer burgerrechten. En we zullen voor die rechten vechten. Dit is de eerste veldslag die gewonnen is. Er komen nog veel meer veldslagen aan, en die zullen we zeker ook winnen", zei homoactivist Sukhdeep Singh, tevens redacteur van Gaylaxy Magazine, tegen AP.
Mogelijk verzet
Mogelijk komt er verzet van conservatieve hindoegroeperingen. De regerende Bharatiya Janata Party (BJP) van premier Narendra Modi liet weten elke beslissing van het hooggerechtshof te zullen respecteren, maar een prominent partijlid leverde kritiek. Volgens BJP-parlementariër Subramanian Swamy valt na de legalisering een toename van het aantal hiv-besmettingen te verwachten.
De doorbraak in India doet de situatie van homoseksualiteit in Azië kantelen. De meeste landen staan homoseksuele activiteiten tussen volwassenen nu toe. In boeddhistische landen als Sri Lanka, Bhutan en Myanmar is homoseks nog strafbaar, maar wordt de wet niet gehandhaafd. Alleen in islamitische landen is de situatie vaak slecht, met lange gevangenisstraffen of zelfs de doodstraf.
Toch is het beeld ook in islamitische landen niet eenduidig. In Turkmenistan, Oezbekistan, Koeweit en Singapore is homoseksualiteit alleen verboden voor mannen. In Indonesië is het alleen verboden in enkele streng-islamitische streken als Atjeh. In een land als Pakistan wordt het verbod niet meer gehandhaafd, in Libanon wordt eraan gemorreld en in Syrië is het feitelijk opgeschort.