Wie is Jair Bolsonaro? 5 vragen over de "tropische Trump"

In Brazilië is gisteren Jair Bolsonaro neergestoken. Bolsonaro is presidentskandidaat en was campagne aan het voeren in Juiz de Fora, een stad op drie uren van Rio de Janeiro. Hij werd rondgedragen op de schouders van zijn aanhangers toen een man hem benaderde en met een mes in de buik stak. Bolsonaro is even in levensgevaar geweest, maar is nu aan de beterende hand. Hij moet wel nog een week in het ziekenhuis blijven. De dader, Adelio Bispo De Oliveira, een 40-jarige metselaar, is meteen opgepakt. Hij bleek al langer haatberichten over Bolsonaro op zijn Facebookpagina te posten en zegt zelf een opdracht van God gekregen te hebben.

Jair Bolsonaro is een oud-militair. Hij zit in het parlement sinds 1991 voor de PSL. Daar liet hij zich onder meer opmerken door een uithaal naar een vrouwelijk parlementslid over wie hij zei dat ze "te lelijk was om te verkrachten". Als presidentskandidaat pleit hij voor vrije wapendracht en vindt hij dat de politie ongestraft criminelen moet kunnen doodschieten. Hij heeft heimwee naar de militaire dictatuur, zegt hij zelf en hij doet discriminerende en hatelijke uitspraken over zwarten, vrouwen, holebi's en indiaanse Brazilianen. Hij heeft zelf vier zonen en een dochter en over die dochter zei hij dat ze het resultaat is van een moment van zwakte. Hij communiceert vooral via sociale media. Recent zei hij ook dat hij corrupte leden van de Arbeiderspartij zou willen doodschieten. 

Jair Bolsonaro is in de ogen van veel Brazilianen de man die de redding moet brengen voor het land. Brazilië gaat sinds een paar jaar politiek en economisch door een diep dal. Na de glans en de glitter van de Olympische Spelen en daarvoor het WK bleven bodemloze financiële putten achter én van de beloftes over wat het de Brazilianen zou brengen, bleef niets over. Bovendien lopen verschillende corruptie-onderzoeken tegen politici en bedrijfsleiders. Niemand blijft gespaard.

Ook oud-president Lula van de Arbeiderspartij,  met voorsprong de populairste politicus van Brazilië, zit een gevangenisstraf van 12 jaar uit na een veroordeling voor corruptie. Dat stelt mensen bijzonder teleur.

Het dodelijke geweld in de steden was al een probleem, maar is alleen toegenomen het afgelopen jaar. Als klap op de vuurpijl, en symbolisch niet onbelangrijk, brandde deze week het Nationaal Museum, het geheugen van het land, af. Er werd niet genoeg geïnvesteerd in veiligheid en het gebouw werd aan zijn lot overgelaten. Het is een symbolisch beeld van hoezeer de Brazilianen zichzelf in de steek gelaten voelt door hun politieke leiders. Mensen zijn het moe, bijzonder teleurgesteld in de politiek. Jair Bolsonaro belooft law and order en is zelf één van de weinige politici die niet van corruptie beticht is en dat spreekt veel mensen aan.

Op dit moment staat hij aan de leiding in de peilingen met 22%, de andere partijen volgen op 12% en minder. De Braziliaanse verkiezingen verlopen in 2 rondes, dus de race is nog niet gelopen, zelfs als hij de tweede ronde haalt. Dan zou het kunnen dat de gevestigde partijen zich massaal achter de andere kandidaat scharen. Op dit moment durven maar weinig mensen zich aan een voorspelling wagen. Bolsonaro wordt niet voor niets de Tropische Trump genoemd. Niemand durft dus zijn hand in het vuur te steken voor wat er nog allemaal gaat gebeuren.

Alle andere partijen en de andere presidentskandidaten veroordelen de steekpartij. De afschuw is groot. Anderzijds werd de dader weliswaar opgepakt en ingerekend, maar waren er ook mensen die hem dood wensten. Brazilië was al bijzonder gepolariseerd, maar die kloof wordt alleen dieper. In maart werd ook al een politica uit Rio De Janeiro vermoord en de campagnebus van Lula werd beschoten. Na dit voorval valt te vrezen dat het niet de laatse gewelduitbarsting is. De eerste ronde vindt plaats op 7 oktober.