Nooit meer kamperen aan de schoolpoort: 3 vragen over de nieuwe inschrijvingsregels

1. Wat verandert er precies?

De inschrijvingsregels voor scholen gaan op de schop. Dat heeft de Vlaamse regering beslist. Zowel basis- als secundaire scholen waar een tekort aan plaatsen bestaat (en waar dus vaker werd gekampeerd) moeten vanaf volgend jaar verplicht gebruikmaken van een digitaal centraal aanmeldingssysteem. Vandaag bestaat dit al voor basisscholen in Brussel, Gent en Antwerpen. In het verleden kozen verschillende gemeenten voor andere inschrijvingsdata. Hier wordt nu komaf mee gemaakt. Aanmelden gebeurt in het basisonderwijs vanaf 1 maart 2019, in het secundair vanaf 1 april. De inschrijvingen zelf starten op 6 mei voor de basisscholen en op 29 mei voor de secundaire.

In het verleden klaagden scholen en gemeenten dat ouders hun kinderen door de verschillende startdata op meer dan één school inschreven. Het zorgde voor extra administratief werk en dubbele inschrijvingen. In de Nederlandstalige Brusselse scholen, die ook gegeerd zijn bij Frans- en anderstaligen, komen er bovendien meer gegarandeerde plekken voor Nederlandstalige leerlingen. Voortaan zal niet 55, maar 65 procent van de plaatsen voorbehouden zijn. "Met dit akkoord ontwarren we opnieuw een belangrijke knoop in een onderwijsdossier dat al lang aansleepte", zegt minister van Onderwijs Hilde Crevits (CD&V).

2. Heeft het nog zin om te kamperen?

Neen. Het staat ouders vanzelfsprekend vrij om hun tenten voor de schoolpoort op te slaan, maar het heeft weinig tot geen zin. In secundaire scholen waar een plaatstekort heerst, zullen ouders hun kinderen immers online moeten aanmelden. Waar dat (nog) niet het geval is, moeten middelbare scholen iedereen inschrijven. Het first come, first served-principe verdwijnt op die manier. In het secundair onderwijs blijven voorrangsregels voor broers en zussen en kinderen van personeel bestaan. Voorts zullen de plaatsen door loting worden verdeeld, waarbij wel rekening wordt gehouden met de schoolkeuze van de leerling.

"Als dit zo wordt uitgerold, is het kamperen inderdaad van de baan", zegt Lieven Boeve, topman van Katholiek Onderwijs Vlaanderen. Het Gemeenschapsonderwijs (GO!) benadrukt dat het kampeerprobleem wel is opgelost, maar dat er wel nog capaciteitsproblemen zijn. "Er is extra geld nodig voor nieuwe scholen om de vrije schoolkeuze voor ouders te garanderen", zegt afgevaardigd bestuurder Raymonda Verdyck. "Wij moeten elk jaar opnieuw 5.000 leerlingen weigeren."

3. Waarom is er plots een politiek akkoord?

In het vroege voorjaar leek het erop dat er deze legislatuur geen politiek akkoord meer kon worden bereikt. Vooral regeringspartij N-VA lag dwars. De Vlaams-nationalisten vroegen de afschaffing van de zogeheten dubbele contingentering. Deze regel moet de sociale mix in scholen verbeteren en betekent dat scholen een bepaald aantal plaatsen moeten vrijhouden voor kansarme leerlingen. Op dit moment moeten basisscholen en sommige secundaire scholen – weliswaar alleen voor de eerste twee jaar – daar rekening mee houden.

De regel blijft in het basisonderwijs bestaan. Voor het secundair is de dubbele contingentering juist afgeschaft. Scholen zullen wel tot 20 procent van hun plaatsen kunnen vrijhouden voor kwetsbare leerlingen of, als het om een school met veel kansarme leerlingen gaat, voor niet-kwetsbare jongeren. Het blijft logischerwijs onduidelijk in welke mate zij dit zullen doen. 

Katholiek Onderwijs Vlaanderen had de contingentering liever volledig zien verdwijnen. "Je mag niet van elk instrument een gelijkekanseninstrument maken", zegt Boeve. Het GO! heeft juist moeite met het compromis, zo geeft Verdyck aan. "Het is voor ons betreurenswaardig dat de sociale mix in het secundair onderwijs voortaan wordt losgelaten."