Toestel dat onze landgenoot Englert aan de Nobelprijs voor Natuurkunde hielp, is vandaag 10 jaar oud
Vandaag, 10 september, is het 10 jaar geleden dat de "Large Hadron Collider" (LHC) in gebruik is genomen. Het gigantische toestel heeft ertoe bijgedragen dat onze landgenoot François Englert en de Brit Peter Higgs in 2013 de Nobelprijs voor Natuurkunde kregen. Maar wat doet de "Large Hadron Collider" precies?
De "Large Hadron Collider" bevindt zich in het Europees Centrum voor Nucleair Onderzoek (CERN) in Genève in Zwitserland. Het toestel is de grootste deeltjesversneller ter wereld. Zoals de naam het aangeeft, is het gebouwd om kleine deeltjes - in dit geval protonen - te versnellen en met elkaar te laten botsen.
Een ringvormige buis
De LHC is een ringvormige buis die 27 kilometer lang is en 175 meter onder de grond ligt. In de buis worden deeltjes versneld tot ze bijna zo snel gaan als het licht. De deeltjes worden in twee richtingen gestuurd waardoor ze op een gegeven moment frontaal met elkaar botsen. Bij die botsing komt er zoveel energie vrij dat er nieuwe deeltjes ontstaan. Het zijn die deeltjes waar wetenschappers in geïnteresseerd zijn.
Om die nieuwe deeltjes waar te nemen, zijn er gigantische detectoren nodig. De LHC heeft er zo 6. Eén ervan is de "Compact Muon Solenoid"-detector (CMS) die wel 15 meter hoog, 15 meter breed en 20 meter lang is.
CMS heeft een belangrijke bijdrage geleverd bij de vondst van het zogenoemde higgsboson. Dat is het deeltje dat aan alle andere deeltjes massa geeft, en dat al eerder was beschreven door de Brit Peter Higgs en onze landgenoten Robert Brout en François Englert.
Nobelprijs voor Natuurkunde
Higgs, Brout en Englert hadden het bestaan van het higgsboson al in de jaren 1960 voorspeld, maar beschikten toen niet over de middelen om ernaar op zoek te gaan. Het bestaan van het higgsboson werd maar eerst een halve eeuw later bewezen, dankzij de LHC en de CMS-detector. Het leverde Higgs en Englert (Brout was toen al gestorven) in 2013 de Nobelprijs voor Natuurkunde op.
Met de vondst van het higgsboson heeft de LHC zijn belangrijkste opdracht vervuld. Maar de rol van de deeltjesversneller is nog niet uitgespeeld. Zo krijgt de CMS-detector binnenkort een nieuw detectiesysteem waarmee de LHC op zoek kan gaan naar nog andere deeltjes. "Er zijn veel dingen die we nog niet kennen, zoals donkere materie", zegt professor Jorgen D'Hondt (VUB) die de Europese commissie voor nieuwe deeltjesversnellers voorzit. "Die materie doorgronden is de uitdaging voor de volgende 10 jaar."
Bekijk hieronder een fragment uit het Journaal over de "Large Hadron Collider"