Hoe kunnen partijen uitschuivers met kandidaten vermijden? "Begin zo vroeg mogelijk aan de lijstvorming"
Als politieke partijen sneller aan de lijstvorming zouden beginnen, zouden ze minder risico lopen om "ongeschikte" kandidaten aan te trekken. Dat zegt politicoloog Herwig Reynaert naar aanleiding van de CD&V-kandidaat in Antwerpen die met heroïne werd betrapt. Hij wijst er wel op dat dergelijke zaken nooit helemaal uit te sluiten zijn. "Missen is menselijk, ook voor politieke partijen.
De Antwerpse CD&V wordt vandaag opnieuw in verlegenheid gebracht door de zaak rond Rediart Cankja. De kandidaat op plaats 10 op de kieslijst in Ekeren werd vorige week in Frankijk opgepakt nadat in de auto waarin hij zat drie kilogram heroïne was gevonden. Cankja is intussen geschrapt van de lijst.
Kandidaten die van de lijst moeten worden gehaald in de aanloop naar de verkiezingen, het komt wel vaker voor. Zo was er enkele dagen geleden nog het verhaal van een Open VLD-schepen in Aarschot die examenvragen had doorgespeeld aan een stadsmedewerker. Er was ook de SP.A-kandidaat in Torhout die geschrapt werd omdat hij geld uit de kas van de jeugdbeweging had gehaald. En de Schild & Vrienden-reportage van "Pano" leidde tot het vertrek van kandidaten bij N-VA en CD&V.
"Snel op pad gaan"
Politicoloog Herwig Reynaert denkt dat partijen doen wat ze kunnen om "uitschijvers" te vermijden. "Maar je kunt wel stellen dat ze soms te laat beginnen met de lijstvorming, waardoor tijdsdruk ontstaat om de lijst gevuld te krijgen. Als men vroeger begint, kan men meer nagaan en loopt men minder risico", zegt hij in "De wereld vandaag" op Radio 1.
"Sommige politici zeggen dat de volgende verkiezingen beginnen op de verkiezingsavond. Met de lijstvorming is het ook zo. Men moet snel op pad gaan om nieuwe mensen te vinden, misschien over de gemeentegrenzen heen."
Reynaert benadrukt wel dat het aantal gevallen waarbij het fout loopt al bij al beperkt is, als je kijkt naar de duizenden kandidaten die gevonden moeten worden bij lokale verkiezingen. "Het is moeilijk om volledig te vermijden. Ook voor politieke partijen is missen menselijk."
Je moeten vertrekken vanuit het vertrouwen
Kan je vragen naar een strafblad?
Daarnaast zijn de middelen om te screenen voor partijen beperkt. Kunnen ze vragen of iemand een strafblad heeft bijvoorbeeld? "Daar kan je naar vragen", antwoordt Reynaert, maar met wantrouwen beginnen is geen goed idee als je mensen wil overtuigen om zich te engageren. "Je moet vertrekken vanuit het vertrouwen. Ik denk dat het animo wel gefnuikt wordt als je meteen begint over screening."
"We moeten als maatschappij ook voorzichtig omgaan met politici. De rotte appels moeten eruit, maar we mogen ook geen al te negatief imago ophangen van de politiek, want dan dreigen talentvolle mensen te passen voor een lokaal mandaat."
En de lijst gewoon korter maken? "Dat is zeker een optie", zegt Reynaert. Hij ziet er ook wat in om minder gemeenteraadsleden te verkiezen, maar ze dan wel beter te verlonen en te ondersteunen.
Beluister het gesprek met Herwig Reynaert in "De wereld vandaag":