Weggegooide blikjes en flesjes in de graskant: dat zijn de grote boosdoeners. Vaak vliegen ze tot in gras- of maïsvelden, en wanneer de boeren maaien, wordt het zwerfvuil mee verhakseld en komt het in het veevoer terecht. Op die manier krijgen runderen kleine stukjes glas en ijzer binnen. In het boerenjargon heet het dat een koe “het scherp” krijgt.

Veeartsen kennen het letsel dat de afvalstukjes veroorzaken in de magen van runderen als “scherp-in”. Het leidt tot verminderde melkproductie, ziekte en uiteindelijk tot sterfte. Een pijnlijke dood voor een koe bovendien. En het komt verrassend vaak voor. Uit schattingen blijkt dat in Vlaanderen jaarlijks zowat 6.000 koeien ziek worden door zwerfafval. 2.000 daarvan sterven. Naast dat dierenleed veroorzaken de scherp-ins veel economische schade bij rundveehouders. Die zou tussen 4,5 en 6,8 miljoen bedragen.

Statiegeld de oplossing?

Om de problematiek nog beter in kaart te brengen, gaf Vlaams landbouwminister Joke Schauvliege (CD&V) het Departement Landbouw en Visserij in maart de opdracht om samen met afvalstoffenmaatschappij Ovam een meldpunt op te richten. De eerste drie maanden liepen daar 59 meldingen binnen: in 43 gevallen is het dier bezweken, 16 keer was het mogelijk om het rund te redden. “We mogen ervan uitgaan dat het werkelijke aantal ­dode dieren hoger ligt”, zegt Bart Merckaert van het Departement Landbouw en Visserij. “Omdat de melding gebeurt op vrijwillige basis en er geen vergoeding tegenover staat.”

Milieuorganisatie Recycling Netwerk Benelux ziet in het probleem van de scherp-ins een bijkomend argument voor de uitbreiding van het statiegeld naar blikjes. De organisatie wijst erop dat flesjes en blikjes 40 procent van het volume zwerfafval uitmaken en dat statiegeld op blikjes niet alleen koeien­levens zou redden, maar de Vlaamse boeren ook een pak geld zou uitsparen.