Wat mag het kosten om paar schilderijen uit het vliegtuig te halen? Braziliaans museum krijgt rekening van 275.000 euro

Het MASP, het grootste kunstmuseum van Brazilië, kreeg de zes werken in bruikleen van de beroemde broer, het Tate Modern in Londen. De schilderijen, meestal portretten, werden in mei vanuit de Britse hoofdstad overgevlogen naar de luchthaven van São Paulo in Brazilië. Om ze te mogen ophalen op de luchthaven, moest eerst de openstaande rekening van 275.000 euro gedokt worden. Het bedrag was het drievoudige van wat het organiseren van de hele tentoonstelling in het kunstmuseum had gekost.

De vrachtvergoeding is berekend aan de hand van het gewicht van de kunstwerken. Maar sommige grote luchthavens in Brazilië vragen sinds kort plots ook een percentage van de waarde van de schilderijen voor het leveren van hun diensten, omdat ze de kunstwerken beschouwen als ingevoerde goederen. Enkele euro's worden zo al snel een paar honderdduizenden euro's. Onbetaalbaar voor musea.

Een opdoffer van jewelste voor de Braziliaanse kunstwereld en voor haar internationale imago. En dat had begin deze maand ook al een zware klap gekregen door de verwoestende brand die het Nationaal Museum in Rio de Janeiro in de as legde. De gebouwen hadden geen brandveiligheidssysteem, een gigantisch probleem op internationaal vlak. Wie zou er nog kunstwerken aan willen uitlenen?

De verhoging van de luchthavenvergoeding - een herinterpretatie van de bestaande regelgeving - was onaangekondigd. "Ze hadden ons totaal niet verwittigd", zegt Heitor Martins, directeur van het MASP. "We hebben het hier over een vergoeding voor een paar uurtjes werk." Het museum diende meteen klacht in en de vergoeding werd uiteindelijk teruggedraaid naar het vorige berekeningssysteem. Naar een bedrag van... nog amper 40 euro.

Het MASP was niet het enige slachtoffer van de nieuwe, veel duurdere methode die enkele belangrijke luchthavens hanteren. Het Tomie Ohtake-instituut, een prestigieus cultureel centrum in São Paulo, moest een tentoonstelling van honderden tekeningen uit het Albertina Museum in Wenen uitstellen naar volgend jaar. "Er zaten werken van Rembrandt, Delacroix, Picasso en Warhol tussen", zei directeur Richard Ohtake. "De kosten zouden de pan uitswingen en we vonden dat het risico te groot was." Mogelijk zal de exhibitie nog helemaal geschrapt worden, want bepaalde werken werden al beloofd aan andere musea en er is ook geen garantie dat het Braziliaanse probleem van de luchthavenvergoedingen tegen volgend jaar is opgelost.