Kustmoerassen zijn een troef tegen stijging van de zeespiegel
De zeespiegel stijgt door de opwarming van de aarde. Wetenschappers hebben lang gedacht dat door die stijging moerasgebieden en mangroven zouden verdwijnen. Maar het meest recente onderzoek hierover spreekt dat tegen. Kustmoerassen blijken mee te groeien met de zeespiegel, zegt één van de auteurs van de studie, professor Stijn Temmerman van de Universiteit Antwerpen.
Kustmoerassen of schorren, zoals het Verdronken Land van Saeftinge langs de Schelde, en mangrovebossen in de tropen huisvesten niet alleen veel planten-en diersoorten. Ze doen nog heel wat andere dingen waar veel mensen baat bij hebben. Ze houden broeikasgassen vast, ze beschermen de kust tegen erosie en ze vormen een buffer bij overstromingen. Daarnaast zijn ze ook een kraamkamer voor heel wat vissoorten.
Veel wetenschappers gingen ervan uit dat deze gebieden in gevaar komen door de stijging van de zeespiegel als de aarde opwarmt. Ruwe schattingen spreken van 20 tot 90 procent van de kustmoerassen en mangrovenbossen die tegen 2100 dreigen te verdwijnen. Maar een team van internationale wetenschappers weerlegt die alarmerende cijfers. Geograaf Stijn Temmerman van de UAntwerpen werkte mee aan het grootschalig onderzoek dat in Nature is gepubliceerd: “Deze studie is baanbrekend want ze rapporteert voor het eerst hoeveel oppervlakte aan kustmoerassen er wereldwijd dreigt verloren te gaan door de stijgende zeespiegel."
Er kan tot 30 procent kustmoeras verloren gaan als we niets doen, maar met een aangepast beheer is een wereldwijde toename tot 60 procent mogelijk.
"Onze voorspellingen tonen aan dat de impact veel kleiner zal zijn dan tot nu toe vermoed werd. Er kan tot 30 procent kustmoeras verloren gaan als we niets doen, maar met een aangepast beheer is een wereldwijde toename tot 60 procent mogelijk.”
Schorren en mangrovebossen zijn dus veerkrachtiger dan gedacht. Ze passen zich aan aan de stijging van de zeespiegel. "Ze groeien als het ware mee", zegt Stijn Temmerman, “kustmoerassen kunnen zich ophogen en kunnen soms zelfs uitbreiden met het stijgende zeeniveau dankzij geologische en biologische mechanismen.”
De mens als grootste bedreiging
Een belangrijke conclusie van de studie is dat kustmoerassen niet in de eerste plaats worden bedreigd door de zee maar door de mens. Wegen, gebouwen, dijken en dammen in kustmoerassen verhinderen als het ware dat het moeras zich mee terugtrekt naar het binnenland als de zeewaterspiegel stijgt. Volgens Stijn Temmerman vormt de infrastructuur een hindernis voor de moerassen om zich meer landinwaarts terug te trekken: "Daarom is het belangrijk dat overheden nu al nadenken over plannen om de infrastructuur te verplaatsen naar het binnenland.”
Het mooiste voorbeeld is de ontpoldering van de Hedwige- en Prosperpolder. De kustmoerassen die hierdoor ontstaan vormen een belangrijke bescherming van de stad Antwerpen, zegt bioloog Ken Schoutens van de UAntwerpen. “Dit is in de eerste plaats een grote natuurlijke buffer tegen overstromingen en stormen. Daarnaast is zo’n gebied ook interessant voor vissen, insecten en vogels. Maar de teruggave van deze polders aan de natuur gaat in de eerste plaats over het droog houden van Antwerpen."