Adil El Arbi over vooroordelen: "Iedereen op onze blanke school vroeg me als Marokkaan 9/11 uit te leggen"
In het Eén-programma "De klas" heeft filmmaker Adil El Arbi (30) het met zijn leerlingen gehad over imago en vooroordelen, en hoe die te overstijgen. El Arbi kreeg er als Marokkaanse Belg ook mee te maken. Na de aanslagen van 11 september 2001 in de VS dacht iedereen op zijn overwegend blanke school plots dat hij "één van hen (moslimextremisten, red.) was". Pas toen werd El Arbi zich bewust van zijn imago als Marokkaan. "Ik was eerst gewoon een nerd, een seut, een Belg, één van iedereen. Plots was ik een Marokkaan-moslim, een Arabier."Â
Adil El Arbi volgde Latijn-wiskunde aan het Sint-Jan Berchmanscollege in Antwerpen. Het college was zoveel jaar geleden een overwegend blanke school met één Marokkaan (El Arbi), twee Turken en twee leerlingen uit Hongkong, stelt de regisseur van "Patser" en "Black".Â
"Mijn ouders pushten me voor die school, omdat ik het moeilijk ging hebben met mijn naam en origine. Ik ging er om de meeste kansen te hebben." Tot zijn 16de had El Arbi allemaal blanke vrienden. "Mijn eerste Marokkaanse maat was (collega-filmmaker) Bilall (Fallah) toen ik 18 was op Sint-Lukas in Brussel. En dat was anders dan met mijn Belgische maten."
"Ik hoopte zó hard dat het geen moslims waren"
"Ik zat twaalf jaar op dezelfde school, van lager tot het middelbaar. Vroeger dacht ik dat we allemaal hetzelfde waren. Ik zag het verschil niet tussen zwarten, blanken, Marokkanen of Turken. Dát verschil is pas beginnen komen toen ik 14-15-16 jaar was. Dan zeiden mensen tegen mij "jij bent een Marokkaan, een makak". Antwerpen in die periode was heel racistisch", legt El Arbi uit.
"Op 11 september 2001 is iedereen naar tv-schermen aan het kijken (met de aanslagen op de WTC-torens, red.). Ik hoopte zó dat het geen moslims waren. (...) De volgende dag moest ik naar school gaan en iedereen kijkt naar u om het uit te leggen. Niemand op mijn school wist wat moslimextremisme was, dat er een probleem was tussen Arabieren en Amerikanen. Die dag wist iédereen dat. Ik was eerst gewoon een nerd, een seut, een Belg, één van iedereen. Plots was ik een Marokkaan-moslim, een Arabier."
Ertegen vechten of je zo gedragen
Hoe kan je de vooroordelen overstijgen? El Arbi vond via het maken van films een uitlaatklep. "Ik was 21 toen ik, samen met Billal, met het idee rond "Image" kwam. Iedereen was blank: de nieuwspresentatoren, het weerbericht, radio, ... nooit was er iets van diversiteit. Als je dan Jan met de pet bent en je kent geen Marokkaan of mensen van Arabische origine, en je kijkt dan naar het nieuws dan zul je enkel Marokkanen zien als criminelen. Dan denk je dat dat de norm is. Als je dag en nacht constant gaat horen van het systeem/de wereld dat je een Marokkaan én dus gangster bent, dat je van Molenbeek komt én dus nooit kansen gaat krijgen, dan kun je daar 1) tegen vechten (en jezelf bewijzen) of 2) je zo gedragen. De self-fulfilling prophecy."
Film is heel empathisch. Je kunt een personage leren kennen, en er misschien van houden
El Arbi koos ervoor om ertegen te vechten. Hij probeert via zijn bioscoopfilms een boodschap uit te dragen. "Film is heel empathisch. Je kunt een personage leren kennen, er misschien van houden en hopen dat hij slaagt, ook al heb je er niets mee te maken. Dat zorgt er misschien voor dat blanken, Vlamingen die niet meteen een connectie zouden hebben met allochtonen van Molenbeek toch naar de film hebben gekeken en van die personages houden. Je begint te begrijpen van waar die personages komen en waarom die doen wat ze doen."
El Arbi geeft als voorbeeld acteur Aboubakr Bensaihi die in "Black" speelde en nu af en toe opduikt als Junes in de Eén-serie "Thuis" (foto). "Wie had dat durven denken dat iemand van Molenbeek zo populair zou zijn. Vlaamse bomma's houden van hem. Dat is hoe je twee werelden bij elkaar brengt."
