Vier farmaceutische multinationals, Johnson & Johnson, Pfizer, Abbott en Merck, zouden tussen 2013 en 2015 massaal belastingen hebben ontdoken. Zo liepen negen rijke landen en zeven ontwikkelingslanden samen mogelijk tot 3,5 miljard euro aan belastingen mis. Dat stelt Oxfam dinsdag in het rapport ‘Prescription for Poverty’.
Volgens de organisatie lag de winstmarge van de vier bedrijven tussen 2013 en 2015 met 31 procent veel hoger in belastingparadijzen zoals Nederland, Ierland en Singapore. In ontwikkelingslanden is die winstmarge slechts 5 procent en in het merendeel van de ontwikkelde economieën gaat het om 7 procent. De Verenigde Staten zouden veruit het grootste slachtoffer van de belastingontwijking zijn, maar ook Frankrijk, Duitsland, Italië, India en Colombia liepen wellicht tientallen miljoenen mis.
Hoewel Nederland, Ierland en Singapore volgens het onderzoek van Oxfam een sleutelrol spelen, kunnen de farmareuzen ook in andere landen, zoals België, profiteren van belastingvoordelen. In ons land zou het voornamelijk gaan om de notionele interestaftrek en de octrooi-aftrek, maatregelen waardoor farmaceutische bedrijven hun belastbare winst tot 80 procent konden verkleinen.
Vooral Johnson & Johnson maakte daarvan gebruik. Zo betaalde dochterbedrijf Janssen Pharmaceutica tussen 2013 en 2015 slechts 1 tot 2 procent belastingen in België. ‘De Belgische overheid moet meer maatregelen nemen tegen belastingontwijking en de fiscale concurrentiestrijd tussen landen tegengaan’, stelt Maaike Vanmeerhaeghe, beleidsmedewerker fiscaliteit en ongelijkheid bij Oxfam.
Verder blijkt nog uit het rapport dat de bedrijven veel te hoge prijzen vragen voor hun medicijnen. Zo kan volgens Oxfam een kuur met Pfizers borstkankergeneesmiddel Paclitaxel geproduceerd worden voor 1,16 dollar, maar wordt het verkocht voor 276 dollar in de VS en 912 dollar in het Verenigd Koninkrijk. Bedaquiline, een medicijn van Janssen Pharmaceutica tegen tuberculose, kost tot 708 euro in Zuid-Afrika, terwijl een generische variant op de markt gebracht zou kunnen worden voor slechts 41 euro.
Ten slotte zou de farmasector te veel invloed uitoefenen op het overheidsbeleid rond belastingen, gezondheid en handel. ‘De sector heeft in Brussel bijna 40 miljoen euro uitgeven om Europese besluitvorming te beïnvloeden’, klinkt het bij Oxfam. ‘In de VS loopt dat bedrag zelfs op tot 200 miljoen dollar per jaar en ook in de ontwikkelingslanden is de druk enorm.’ ‘Deze praktijken leiden tot recordwinsten voor de farmaceutische bedrijven en hun aandeelhouders, maar gaan ten koste van de allerarmsten. Voor hen zijn de medicijnen onbetaalbaar en is de publieke gezondheidszorg ontoereikend’, besluit Vanmeerhaeghe.
