Klimaatopwarming bedreigt de Belgische friet
Dit is wellicht het meest onvermoede gevolg van de klimaatopwarming. En de alarmklok wordt niet geluid door milieuactivisten, wel door aardappelkenners: de Belgische friet staat onder druk. Het bintje, dé frietaardappel bij uitstek, kan niet tegen hittegolven en daarvan krijgen we er almaar meer.
Romain Cools van Belgapom, de beroepsvereniging van Belgische aardappelhandelaars en -verwerkers, legt uit hoe het bintje wordt geraakt door de klimaatverandering. "Deze aardappel heeft een typische Belgische zomer nodig, met op tijd en stond een regendag. Hitte zet het bintje onder stress. Bij elke hittegolf wordt het groeiproces volledig stilgelegd. Dat maakten we afgelopen zomer twee keer mee, waardoor de oogst een kwart lager ligt dan normaal. Als de klimaatverandering zich doorzet, zullen we steeds meer hittegolven krijgen. Op den duur wordt de opbrengst zo problematisch dat de boeren overschakelen naar andere aardappelrassen die beter bestand zijn tegen de hitte."
Ras onder druk
Nu al is die evolutie merkbaar. Cools: "Vier of vijf jaar geleden was bintje in België nog het meest geteelde ras. Nu maakt deze soort nog maar 25 tot 30 procent uit van onze aardappelteelt. Ik vrees dat we volgend jaar nog eens een halvering zullen zien. We zoeken al jaren een waardige opvolger voor het bintje. Nooit is de druk zo groot geweest als nu."
Maar tot nader order begint hét geheim van de Belgische friet bij een bintje, zowel voor Peter Goossens als Jeroen Meus. "Ook frituristen blijven zweren bij dit ras", weet Cools. "Deze aardappel geeft onze friet een ideale beet: krokant vanbuiten en zacht vanbinnen. Dat heeft te maken met de ideale verhouding tussen vocht en droge stof (21 procent) in bintjes: aardappels met te veel droge stof geven te harde friet, andersom krijg je slappe frietjes. Daarbovenop geeft bintje meer kleur en smaak dan andere aardappelrassen en vooral die typische smaak is op de Belgische tong geënt."
"Maak een pakje friet nu niet duurder. Vorig jaar was de aardappeloogst goed en toen werd het ook niet goedkoper"
In de frituur zie je overigens nu al de gevolgen van de hitte: kleine of grote pakjes, er zitten geen grote frieten meer in. "Omdat er dit jaar kleinere knollen worden geoogst, zijn de frietjes enkele centimeter kleiner. Wie toch frietjes van 8 tot 9 cm wil serveren, moet de aardappelen extra duur betalen", verklaart Cools.
Dat is allicht geen optie voor de frituur om de hoek. "Door de tegenvallende aardappeloogst betalen frituristen nu al 10 tot 25 procent meer voor de voorgesneden frietjes", zegt Bernard Lefèvre van de sectorvereniging Navefri. Gelukkig heeft hij ook goed nieuws voor de frietfanaat. "We roepen onze leden op om de gestegen grondstofprijs niet meteen door te rekenen. Vorig jaar was de aardappeloogst goed en toen is een pakje friet ook niet goedkoper geworden. De aardappelprijs maakt immers maar 10 procent uit van de prijs voor een pak friet."