Vijf redenen waarom Vlaanderen islamitische scholen nodig heeft

In het Vlaams onderwijs is er sprake van kwaliteitsdaling en ongelijke kansen. Wat we hiertegen moeten ondernemen, is vaak minder duidelijk. Maar net wat onderwijskwaliteit betreft bieden islamitische scholen een uitgelezen kans. Dat is ook wat blijkt uit het wetenschappelijk onderzoek in Nederland, waar er ongeveer 50 islamitische scholen zijn die erkend en gesubsidieerd zijn door de overheid. We hebben daar de schoolprestaties van 27457 leerlingen onderzocht. Bij een vergelijking tussen de verschillende denominaties (katholiek, protestants, staatsschool, …) kwamen islamitische scholen er als beste uit.

Het verwondert mij dan ook niet dat twee van deze islamitische scholen de label ‘excellente school’ hebben gekregen van de Nederlandse ministerie van het onderwijs, waaronder de El Habib-school in Maastricht, die al twee jaar verkozen is tot beste school van Nederland. Achterstanden kunnen echter niet van de ene dag op andere weggaan, want excellent onderwijs neemt tijd in. Ook de Vlaamse islamitische scholen zullen dus tijd nodig hebben om dat te realiseren.

Maar betekent islamitisch onderwijs dan niet meer segregatie? Dat zou het geval zijn als moslimleerlingen verplicht zouden worden om naar deze scholen te gaan (quod non) of als niet-moslimleerlingen niet welkom zouden zijn op deze scholen (opnieuw, quod non).

Een opgelegde segregatie is dus onwenselijk en wettelijk ook onmogelijk. Meer nog, in feite is er vandaag de dag vooral sprake van segregatie, waarbij ouders geen keuze hebben en hun kinderen moeten inschrijven in scholen die hen weinig kansen bieden. Islamitische scholen kunnen dus de keuzevrijheid van de ouders versterken.

Ik ben er ook van overtuigd dat islamitische scholen op termijn ook niet-moslims zullen aantrekken. Bijvoorbeeld, mijn ouders hebben gekozen voor een katholieke school, niet omdat ze katholiek zijn, wel omdat er kwaliteitsvol onderwijs werd gegeven.

Iedere trimester naar de kerk gaan vond ik dan ook niet erg; evenmin het kruisje dat er hing, noch het kruisje dat nog steeds boven mij hangt wanneer ik doceer in de aula, hier aan de KU Leuven. Waarom veronderstellen we dan dat christenen en atheïsten hun kinderen nooit zullen inschrijven in kwaliteitsvolle islamitische scholen? Islamofobie zit toch niet in hun DNA?

Een derde reden waarom we initiatieven voor islamitische scholen zouden moeten toejuichen, is gelijkheid. Gelijkheid tussen bevolkingsgroepen welteverstaan. Het staat in onze grondwet geschreven dat iedereen een school kan starten vanuit een levensbeschouwelijke inspiratie.

Meer nog, de meerderheid van onze scholen zijn vandaag religieuze scholen: vooral katholieke scholen, maar er zijn ook strenge protestantse en joodse scholen.

Als islam een erkende religie is sinds 1974 en moslims ook gelijk zijn voor de wet, dan moeten we ons afvragen hoe het komt dat we preventief staatsveiligheid erbij halen wanneer moslims school willen maken.

De Belgische grondwet is gelijk voor alle Belgen en ze zegt: “Het onderwijs is vrij; elke preventieve maatregel is verboden.”

Als de Pano-reportage over Schild & Vrienden ons iets leert dan is dat wel dat racisme en discriminatie ook hun weg kunnen vinden naar plaatsen waarvan je dat niet zou verwachten, zoals universiteiten. Ook scholen zijn niet de plaatsen waar kinderen beschermd zijn tegen racisme en discriminatie.

Van de Vlaamse leerlingen met migratieachtergrond ervaart 1 op de 4 etnische discriminatie door hun leraar en bijna even vaak door hun medeleerlingen. Vaak neemt dat de vorm van islamofobie aan. Islamitische scholen zouden dus kunnen functioneren als een dam tegen discriminatie en racisme, net omdat de machtsverhoudingen in de scholen die bestuurd worden door minderheden anders liggen.

Wie denkt dat discriminatie en racisme bestreden kunnen worden met slogans, weet niet goed hoe macht functioneert: geen postercampagnes maar structuren kunnen discriminatie en racisme verhelpen.

And last but not least, islamitische scholen zijn op lange termijn wellicht onze beste optie als het gaat over 'deradicalisering' en preventie van 'radicalisering'. Extremistische religieuze indoctrinatie gebeurt immers bij afwezigheid van degelijke geïnstitutionaliseerde kanalen.

De zogenaamde geradicaliseerde jongeren beginnen vaak aan hun proces door eerst afstand te nemen van hun school, die ze ervaren als een vijandige ruimte.

Dat lijkt minder plausibel in een goed georganiseerd islamitische school. Als er al dergelijke probleemgevallen zouden zijn, dan zouden ze sneller geïdentificeerd worden door de leraren.

Is het niet tekenend dat in vergelijking met Belgische jihadisten, amper Nederlanders richting Syrië zijn getrokken?