Japanse sonde lanceert springende rovers op asteroïde Ryugu
Een Japanse ruimtesonde heeft twee onderzoeks-rovers naar het oppervlak van een eivormige asteroïde gestuurd. De onbemande Hayabusa-2-sonde heeft de twee Minerva-II-1-rovers afgevuurd naar de asteroïde Ryugu, zo liet het Japanse ruimte-onderzoeksagentschap JAXA weten. De rovers, die naar vorm en grootte op een ronde koekjestrommel lijken, gaan op de asteroïde rondspringen om er foto's te nemen en de temperatuur van het oppervlak te meten.
"De scheiding tussen de sonde Hayabusa-2 en de robotten is goed verlopen", zo liet JAXA in een persmededeling weten. Die voorzichtige verklaring volgt op het mislukken van een eerdere poging om een rover op een asteroïde te zetten met een gelijkaardige Japanse ruimtesonde in 2005. Die rover verdween toen in de buurt van de asteroïde Itokawa, en stopte met het geven van tekens van leven 18 uur na de lancering door de eerste Hayabusa-sonde.
Voorlopig blijft het nog nagelbijten voor de vluchtleiding, want JAXA moet wachten tot de Hayabusa-2-sonde gegevens van de rovers naar de aarde heeft gestuurd, om te weten of de landing dit keer gelukt is. Waarschijnlijk komen die gegevens zaterdag toe. "We zijn zeer hoopvol", zo zei projectmanager Yuichi Tsuda op een persconferentie. "Ik kijk er naar uit om beelden te zien. Ik wil foto's zien van de ruimte gezien vanaf het oppervlak van de asteroïde."
Volgens de woordvoerder van het Hayabusa-project daalde de elektrische spanning van de rovers die door zonnepanelen worden aangedreven, toen het nacht werd op Ryugu. Dat is een goed teken, aangezien het zou betekenen dat de rovers inderdaad op de asteroïde geland zijn. Als de missie slaagt, zal het de eerste keer zijn dat robotten waarnemingen verrichten op het oppervlak van een bewegende asteroïde.
De Minerva-II-1-rovers zullen zich voortbewegen over de asteroïde door sprongen te maken. Gebruik makend van de zwakke zwaartekracht van de asteroïde, zullen ze tot wel 15 meter hoog springen en tot 15 minuten lang zweven, om de fysieke kenmerken van de asteroïde in kaart te brengen met camera's en sensoren. Voor die oplossing is gekozen omdat het ongelijkmatige oppervlak en de zeer zwakke zwaartekracht van de asteroïde - naar schatting 60.000 keer zwakker dan de zwaartekracht van de aarde - het moeilijk zouden maken om er op te rijden. De rovers kunnen blijven rondspringen zolang hun zonnepanelen voor energie blijven zorgen, zei JAXA.
De Hayabusa-sonde is de asteroïde tot op 55 meter genaderd om de rovers los te laten, heeft dan 1 minuut gewacht en is vervolgens teruggekeerd naar haar normale positie zo'n 20 kilometer boven het oppervlak.
Krater
De Hayabusa-2-ruimtesonde is in december 2014 gelanceerd en bereikte in juni van dit jaar haar observatiepositie op 20 kilometer van de astroïde, na een reis van 3,2 miljard kilometer. De asteroïde Ryugu bevindt zich momenteel op zo'n 280 miljoen kilometer van de aarde.
Na de lancering van de twee rovers is het volgende punt op de agenda voor de sonde drie korte "touch-and-go" landingen op de asteroïde om stalen te verzamelen. Sinds de sonde bij Ryugu is aangekomen, zoeken de onderzoekers naar geschikte landingsplaatsen op het ongelijkmatige oppervlak, en de eerste poging wordt verwacht in oktober.
Het hoogtepunt van de missie volgt ook volgende maand, als Hayabusa een "impactor" zal inzetten, die boven de asteroïde zal ontploffen en een koperen object van twee kilo in het oppervlak zal vuren om een krater van enkele meter in doormeter te creëren. De bedoeling is om de sonde vervolgens "vers" materiaal te laten verzamelen, dat door de impact bloot is komen te liggen en dat millennia lang beschermd is geweest tegen de straling en de andere invloeden van de open ruimte.
Men hoopt zo te ontdekken welke organische en water bevattende elementen oorspronkelijk aanwezig waren in ons zonnestelsel, en antwoorden te krijgen op fundamentele vragen over het universum en het ontstaan van het leven, onder meer de vraag of elementen vanuit de ruimte meegeholpen hebben om leven te laten ontstaan op de aarde.
Tot slot zal de ruimtesonde in oktober ook nog een Duits-Frans landingsvoertuig, de Mobile Asteroid Surface Scout (MASCOT), op het oppervlak van de asteroïde zetten, en volgend jaar een grotere rover die Minerva-II-2 heet, om waarnemingen op het oppervlak te verrichten.
De Hayabusa-2-sonde is ongeveer zo groot als een flinke ijskast en uitgerust met zonnepanelen. Ze is de opvolger van de eerste onderzoekssonde naar een asteroïde van JAXA, Hayabusa, Japans voor valk.
Die sonde keerde in 2010 terug naar de aarde met stalen van een andere asteroïde, de aardappelvormige Itokawa. Ondanks een aantal tegenslagen tijdens de 7 jaar durende reis, zoals het al genoemde verdwijnen van de eerste onderzoeksrover, werd die missie een wetenschappelijk succes genoemd. Hayabusa-2 zal in 2020 naar de aarde terugkeren.
