Dit kunnen we leren van mensen die geen sociale media gebruiken

Voor hun onderzoek ondervroegen Rowland Atkinson, onderzoeker inclusieve maatschappijen aan de universiteit van Sheffield, en Mariann Hardey, assistant-professor computerwetenschappen aan de universiteit van Durham, 50 mensen uit de hele wereld die in de ogen van de hedendaagse maatschappij wel kluizenaars lijken: geen van hen maakt gebruik van sociale media of heeft een GSM. De meesten onder hen weigeren zelfs om e-mail te gebruiken. 

De wetenschappers wilden van de respondenten weten waarom ze besloten hadden om sociale media vaarwel te zeggen en hoe ze een leven zonder die hyperconnectiviteit ervaren. De antwoorden van de deelnemers bleken te vallen in drie grote categorieën:

De respondenten bleken allemaal meer te geloven in een andere manier van sociaal contact dan via computer- en telefoonschermpjes. Ze hadden meer nood aan expressie, aanraking, gesprekken en aan het vertoeven in dezelfde ruimte als hun gesprekspartner. 

Ook de mogelijkheid om het wat rustiger aan te doen en even op adem te komen, blijkt een belangrijk aspect. De deelnemers associeerden meer tijd hebben voor anderen met een gevoel van kalmte en het hebben van een doel in het leven.

Uit de antwoorden van de proefpersonen kwam ook naar voor dat ze sociale media niet echt “sociaal” vinden. In plaats van honderden “vrienden” online te hebben, geven ze er de voorkeur aan om mensen in het echt te ontmoeten en relaties te onderhouden.

De respondenten gaven aan dat ze het gevoel hebben ontsnapt te zijn aan een overweldigende hoeveelheid informatie door offline te gaan. Ze hebben het gevoel nu meer contact te hebben met hun omgeving en de mensen die hen lief zijn.

Verscheidene deelnemers vertelden dat ze zich terug vitaler voelen omdat ze weer meer in het hier en nu leven. Volgens hen moeten we meer kritisch zijn tegenover het gebruik van apps en de telefoon meer achterwege laten. Door constant online te zijn, hebben we volgens hen minder vrije tijd en minder kans om even te ontsnappen aan het veeleisende dagelijks leven.

Belangrijk is dat de respondenten niet offline gingen omdat ze asociaal wilden zijn. Ze wilden gewoon meer controle krijgen over wanneer en waar ze sociaal contact hadden.

“Over tien jaar blikken we misschien terug naar de opkomst van sociale media als deel van de volwassenwording van de mensheid – een tijd die sociale verdeeldheid, angst en rusteloosheid creëerde en die de gezondheid en het welzijn van veel mensen schade berokkende”, schrijven Atkinson en Hardey. “Tot dan is het misschien het best om onze smartphone opzij te leggen – of om hem op zijn minst wat meer uit te schakelen.”