"Vlaanderen staat er beter voor dan vier jaar geleden": dit zijn de plannen voor het laatste regeerjaar

Het was de vijfde keer dat minister-president Bourgeois de September­verklaring uitsprak voor het Vlaams Parlement. Meteen ook de laatste keer van deze regeerperiode, gezien de verkiezingen van mei volgend jaar. En dus was het tijd om de balans op te maken, zo zei Bourgeois. Al is het geen definitieve. "Want de Vlaamse regering is vastbesloten om krachtig voort te besturen en het regeerakkoord verder uit te voeren."

Voor Bourgeois is het duidelijk: "Vlaanderen staat er vandaag beter voor dan aan het begin van de regeerperiode". Een hele lijst van voorbeelden moet die woorden ook kracht bijzetten: 145.000 extra Vlaamse jobs, 17 procent minder werklozen, 18 procent meer opgestarte bedrijven, 7 procent minder faillissementen, een veiliger verkeer en een van de Europese regio's met het laagste armoederisico. "Een collectieve verdienste, die te danken is aan de inzet van heel veel Vlamingen."

Dat de Vlaamse regering de begroting in evenwicht heeft gebracht, daar is Bourgeois duidelijk fier op. "Maar ja, daarvoor hebben we moeten besparen", zo klinkt het. "We hebben daar veel kritiek voor gekregen, maar vandaag blijkt hoe juist en hoe toekomstvol die keuzes toen waren. Er is ruimte voor nieuw beleid en we kunnen volop investeren. Dat hébben we gedaan en dat zúllen we ook doen."

Daarna volgden nog een hele reeks maatregelen die de Vlaamse regering de afgelopen jaren heeft genomen én waar Bourgeois duidelijk mee wil uitpakken. Zo zijn er onder meer de hervormingen van de gewestbelastingen (waarbij sommige ook zijn verlaagd), de kinderbijslag, het secundair onderwijs ("het goede behouden, geremedieerd waar het nodig was") en De Lijn. En "sinds Vlaanderen bevoegd is voor dierenwelzijn, wordt het eindelijk en voor het eerst ernstig genomen". 

Maar er wordt niet enkel naar het verleden gekeken. Want ook de toekomst ziet er volgens Bourgeois goed uit. "De Vlaamse regering maakt Vlaanderen klaar voor de toekomst." Hij verwijst naar het Oosterweelproject (inclusief overkapping), het Vlaams Energie- en Klimaatplan, de strijd tegen zwerfvuil en plastic en het nieuwe ruimtelijk beleid, waar open ruimte voorop staat. 

"Vlaanderen doet het dus goed, maar kan het nog beter doen", waarschuwt de minister-president. "We mogen én moeten de ambitie hebben om tot de Europese uitblinkers te behoren."

De begroting voor 2019 is opnieuw in evenwicht, zegt Bourgeois. "Het is een ambitieuze begroting, met forse kredietverhogingen en nieuwe investeringen om voort te bouwen aan een welvarend, innovatief en sociaal Vlaanderen."

Er wordt heel wat extra geld uitgetrokken voor onderzoek en ontwikkeling. 280 miljoen, in totaal. Dat geld gaat onder meer naar projecten van het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek, het Industrieel Onderzoeksfonds en doctoraatsonderzoek bij Vlaamse ondernemingen.

Voor het ondersteunings-, zorg- en hulpverleningsaanbod komt er 200 miljoen euro bij. Zo wordt er extra geïnvesteerd in personen met een handicap, de kinderopvang, jongerenwelzijn, woon- en zorgcentra en er komt loonsverhoging voor het zorgpersoneel. 

Binnen het klimaatbeleid komt er iets meer dan 100 miljoen euro bij. Meer dan de helft wordt ingezet om gebouwen energiezuiniger te maken. Wie een waterpompboiler installeert, krijgt een premie. Tot slot kan De Lijn ook 1.200 groene bussen aankopen. Tegen 2025 zullen er in de stadskernen enkel nog elektrische bussen rijden. 

De Antwerpse en de Brusselse Ring worden binnenkort aangepakt en er zal ook ingezet worden op de binnenvaart. Daarnaast blijven er investeringen komen in fietspaden en openbaar vervoer. Door de overname en uitbreiding van het Blue Bikes-systeem zal het aantal deelfietsen ook verdrievoudigen.

Het budget voor het woonbeleid stijgt met 20 miljoen. De inkomensgrenzen voor huursubsidies en huurpremie worden opgetrokken. En ook de sociale verhuurkantoren krijgen bijkomende middelen. 

Voor bedrijven wordt het goedkoper om een job aan te bieden aan laaggeschoolde jongeren, 55-plussers en mensen die na een ernstige ziekte opnieuw aan het werk willen. Daarvoor wordt er 70 miljoen euro uitgetrokken. "Ik roep onze werkgevers op minder selectief te zijn in hun wervingsbeleid en meer werklozen de kans te geven aan de slag te gaan. De samenleving roep ik op om positiever naar arbeid te kijken en arbeid niet uitsluitend te zien als een noodzakelijk kwaad."

De Vlaamse regering wil ook voluit blijven gaan voor "excellent onderwijs", zo zegt Bourgeois. "En daarom mag en moet elke school, elke leerkracht, elke ouder, elke leerling ambitieus zijn." Het basisonderwijs krijgt 40 miljoen euro, die zal worden gebruikt voor extra administratief en pedagogisch personeel, ondersteuning van de leraar in de klas en extra werkingsmiddelen. 

En ook in cultuur wordt geïnvesteerd. Zo komt er 9,6 miljoen euro bij, waardoor "musea, culturele archieven, erfgoedbibliotheken en dienstverleners kunnen investeren in hun collectiebeleid, digitalisering en publiekswerking".

Daarnaast komt er ook een premie voor mensen die hun woning slopen en vervangen door een energie-efficiënte woning. Die premie was er al voor mensen die in een stadgebied wonen, maar nu volgt ook de rest van Vlaanderen. 

Een bijzonder gevoelig dossier van de bijna afgelopen legislatuur was het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen, of de betonstop. Bourgeois ziet naar eigen zeggen "het draagvlak voor de beleidsomslag breder en steviger worden". "In steden en gemeenten groeit de bereidheid om het roer om te gooien." Toch ligt hier nog veel werk op de plank, geeft hij toe: "De strategische visie moet verder geconcretiseerd worden. Daarnaast is er nog grondig overleg nodig met de lokale besturen, die samen met de Vlaamse overheid de omslag zullen moeten helpen realiseren."

"De recordzomer van 2018 confronteerde ons met de realiteit van de klimaatverandering", zegt Bourgeois. En dus komt er komend jaar een structureel plan tegen droogte en wateroverlast. 

Bourgeois had het ook nog over de brexit, iets waar vier jaar geleden - bij de start van de regering - geen sprake van was. "Het is een soevereine beslissing van de Britten, maar ik vrees dat het vooral een soevereine vergissing is", zegt de minister-president. "Helemaal rampzalig wordt het indien de Britse regering en de EU geen akkoord vinden."

Rampzalig voor de Britten, maar ook voor Vlaanderen, zegt Bourgeois. "Wij voeren jaarlijks goederen uit ter waarde van bijna 28 miljard euro. Geen deal zou ons 28.000 jobs kunnen kosten. "Binnenkort leg ik de Vlaamse regering een brexit-actieplan voor."

Het wordt een bijzonder jaar, met verkiezingen in oktober en mei. "Velen onder u zijn kandidaat, ik wens hen veel succes", zegt Bourgeois voor het parlement. "Verkiezingen kunnen een lange schaduw vooruitwerpen. Het zou te betreuren zijn, mochten ze de werkzaamheden van het Vlaams Parlement overschaduwen."