Vlaamse steden nooit zo proper. Maar in Molenbeek, Schaarbeek en Anderlecht 'totaal gebrek burgerzin'

Test-Aankoop deed de test in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen, omdat openbare netheid overal hoog op de politieke agenda staat. Ook in 2008 en 2012 trokken de inspecteurs de straat op. Deze keer streken ze neer in 44 Belgische gemeenten. Elke gemeente werd tweemaal bezocht tijdens een wandeling van 2 uur. “We beperkten ons wel tot de centra. In Gent bijvoorbeeld gingen we dus niet in Ledeberg en in Antwerpen niet in Wilrijk kijken”, zegt Simon November van Test-Aankoop.

In 18 van de 44 Belgische steden lagen de straten er kraaknet bij. In 2012 was dat maar in 3 steden het geval. De vuilste plekken van België liggen in en rond Brussel. In Anderlecht, Molenbeek en Schaarbeek wordt vrijwel het volledige grondgebied ontsierd door afval en vuil. 

_{Lees hieronder verder}

Twee gezichten

En dat ligt niet aan de onderhoudsdiensten. “Wij schieten niet op de gemeentebesturen, want ze doen hard hun best. Maar op straat heerst een totaal gebrek aan burgerzin. Als de kuisploegen hun rug gedraaid hebben, begint het opnieuw, stelden onze onderzoekers vast", zegt November.

Want, zo staat vast, vuil trekt vuil aan. “Hele inboedels vonden we soms terug op de stoep. Zodra er iets op straat ligt, vinden anderen dat blijkbaar een vrijgeleide om ook hun rommel op straat te zetten. In sommige straten is het zo’n stort dat voetgangers niet meer door kunnen”, zegt een onderzoeker.

Brussel is bovendien een stad met twee gezichten. Waar de toeristen komen, staan veel vuilnisbakken en zijn de poetsploegen zeer actief. Gevolg: propere straten. Maar in de woonwijken is de toestand slecht. “Je hebt daar weinig eigenaars en veel passanten: mensen die er tijdelijk wonen en veel minder bewust begaan zijn met properheid.”

De Vlaamse gemeenten halen topscores. “De gemeentebesturen zijn de voorbije jaren veel meer bezig met netheid”, stelt November. Maar het kan altijd beter. “Een gebrek aan burgerzin leidt tot een vuile stad. Schoonmaakploegen kunnen eindeloos vuilnisbakken legen, graffiti verwijderen en zwerfvuil opruimen. Dat heeft geen zin als de burger maar blijft aanmodderen.”

Hondenpoep

Hondenpoep op de stoep blijft een probleem. Ook zwerfvuil en sluikstorten zijn moeilijk uit te roeien fenomenen. En leegstand is een stadskanker, aldus Test-Aankoop. “Verwaarloosde gebouwen zijn een magneet voor verdere verloedering: ze trekken zwerfvuil, vandalisme, graffiti en wildplakken aan.”

Hoe krijgen we onze steden dan helemaal spic en span? November: “Wij geloven minder in repressie. Gasboetes tot 350 euro zijn goed, maar je moet wel mensen op heterdaad kunnen betrappen. Ik kan me voorstellen dat de ordediensten in de grote steden andere prioriteiten hebben. We pleiten wel voor financiële prikkels. Als je statiegeld krijgt voor een blikje of flesje, ga je het niet op straat gooien. Als afval een waarde heeft, wordt het niet meer weggegooid maar wordt het een ‘materiaal’. En geef jeugdverenigingen een vergoeding als ze een opruimactie doen. Ook aan gratis containerparkmomenten voor mensen met een beperkt inkomen kan gedacht worden.”