Straks verplichte vingerafdruk op ID-kaart: goede maatregel of schending van de privacy?

Minister Jambon heeft een wetsontwerp klaar om in april 2019 de eerste identiteitskaarten met vingerafdrukken in omloop te hebben. Die zullen uitgerust zijn met een elektronische chip, die een digitaal beeld bevat met de afdrukken van twee vingers. Jambon geeft aan dat de uitrol in golven zal gebeuren: "Mensen zullen niet speciaal voor de afgifte van vingerafdrukken naar het gemeentehuis moeten."

Wie 'over mijn lijk' denkt, zal moeten zwichten. "Wie een foto weigert, krijgt geen identiteitskaart. Dat zal ook met deze vingerafdrukken het geval zijn", zegt Olivier Van Raemdonck, woordvoerder van de minister. Wie weigert, loopt dus indirect - een identiteitskaart op zak hebben is verplicht - kans op een boete tussen de 200 en 4.000 euro.

De regering acht de maatregel nodig in de strijd tegen identiteitsfraude. Het gebruik van valse identiteitsdocumenten, zoals in luchthavens, is volgens Van Raemdonck een constante als je gaat kijken naar bijvoorbeeld terrorismedossiers. "Het gebruik van vingerafdrukken laat een veel grondigere check toe."

Geen centrale databank

Er wordt benadrukt dat het niet gaat om een centrale databank, hoewel N-VA niet onder stoelen of banken steekt dat het die op termijn graag wil. Dat bleek vooral voor de Vlaamse liberalen een brug te ver. Vingerafdrukken zullen maximaal drie maanden bijgehouden worden – in feite zolang het nodig is om de identiteitskaart aan te maken – en daardoor is het niet mogelijk dat ze op termijn in een centrale databank terechtkomen. 

"Van een hellend vlak kan dus geen sprake zijn", pareert Van Raemdonck de kritiek van tegenstanders die beweren dat deze regel een gevaarlijk opstapje is. De Privacycommissie gaf dit voorjaar een negatief advies omdat de maatregel 'overmatig' en 'niet conform de privacywet' is. Ook expert Paul De Hert (VUB) ziet privacybezwaren. "De meerderheid van de bevolking is tegen zo'n biometrische databank. Dit soort regels kan je eigenlijk lezen als 'lang genoeg blijven beuken', zodat die culturele norm uiteindelijk bezwijkt."

Omtrent de betrouwbaarheid van die biometrische beveiliging in de strijd tegen identiteitsfraude, bestaat wel wat scepsis. Problemen met de afname zijn mogelijk, en een vingerafdruk valt te stelen, bijvoorbeeld via een glas dat werd vastgenomen. "Of het veiliger is, valt dus te betwijfelen, want de foutenmarge blijft", zegt De Hert. Dat politici zich laten verleiden door vingerafdrukken, is volgens hem omdat "het massaselectie makkelijker maakt". Een grote groep mensen snel door een grenssysteem halen, bijvoorbeeld.

"Honderd procent zeker zullen we nooit zijn", zegt Van Raemdonck, die evenwel spreekt van een systeem dat top notch is. "Je moet toch al van heel goede huize zijn om het te omzeilen", ziet hij wel degelijk een veiligheidsverbetering.