Onze steden en gemeenten zijn heel blij met dit onderzoek van Curieuzeneuzen, zegt Debast. 'De luchtkwaliteit in Vlaanderen is nu in kaart gebracht. Met zijn goede punten en slechte punten.'

De VVSG zag ook hoe duizenden Vlamingen hieraan hebben meegewerkt. 'Dit toont dat het thema leeft in Vlaanderen. Het leeft ook bij de gemeentebesturen zelf, aan veel gemeentehuizen heb ik een meetpunt van Curieuzeneuzen zien hangen.'

Daarom moet het nu op de agenda komen van de gemeenten. De nieuwe besturen gaan straks hun bleidsplannen maken voor de komende zes jaar en ze zullen moeten nadenken over de wegeninfrastructuur, de veiligheid ervan en de luchtkwaliteit. 'Dit onderzoek toont heel goed dat elke gemeenten pijnpunten kent en dat elke gemeente er moet mee bezig zijn', zegt Debast.

Vlaming ook zelf verantwoordelijk

Wat niet betekent dat gemeenten nog niets zouden gedaan hebben. 'Er gebeurt al veel. Gemeenten investeren in fietsinfrastructuur, in het autoluw maken van schoolomgevingen, in het aanmoedigen van inwoners om te voet of met de fiets te gaan. In Bonheiden krijgen kinderen bijvoorbeeld jetons voor de kermis als ze vaak met de fiets of te voet naar school gaan.'

Debast beklemtoont dat de Vlaming zelf ook verantwoordelijk is. Wij moeten de auto aan de kant laten staan en vaker kiezen voor minder vervuilende alternatieven. En, zo laat Debast verstaan, de burger moet aan zijn gemeentebesturen niet alleen om meer parkeerplaatsen vragen en boos zijn als een mobiliteitsplan de automobilist op de zenuwen werkt. 'Autoluwe steden stuiten nu heel vaak op protest van boze burgers.'

Meer dan circulatieplan

Elke gemeente zijn circulatieplan? Debast nuancert. 'Een circulatieplan is één methode, een lagemissiezone heeft ook zijn verdiensten, allerlei zaken kunnen helpen. Denk maar aan het inrichten van parken, pleinen, open ruimtes... Elke nieuw gemeentebestur moet straks na de verkiezingen sowieso nadenken over de mobiliteit en over de inrichting van de gemeente.'

Soms moeten moeilijke keuzes gemaakt worden. CurieuzeNeuzen leert bijvoorbeeld dat verkeerslichten inderdaad verkeersveilig zijn, maar ze veroorzaken vaak een slechtere luchtkwaliteit.

Minister van Leefmilieu Schauvliege pleit voor een schepen van Luchtkwaliteit. Debast nuanceert. 'Als het ertoe leidt dat één schepen de titel en de verantwoordelijkheid heeft, dan gaat het niet lukken. Dit moet de verantwoordelijkheid van het hele gemeentebestuur zijn. Maar het kan nuttig zijn dat één schepen er extra over waakt, dat wel.'

Gemeenten staan zeker niet machteloos, maar de grootste sleutels liggen in handen van de Vlaamse en federale overheid. De federale overheid moet (bedrijfs)wagens met fossiele brandstof nog meer ontmoedigen. En het Vlaams Gewest heeft nog veel werk om zijn wegen veiliger te maken en niet dwars door dorpskernen te jagen. 'Daar zullen gemeenten moeten blijven op aandringen en een partner zijn van de Vlaamse overheid.'